Σε εννιά χώρες μάλιστα, προβλέπεται ότι τα ακροδεξιά κόμματα θα αναδειχθούν πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, σύμφωνα με την έρευνα που εκπονήθηκε από τον Σάιμον Χιξ, καθηγητή της έδρας της συγκριτικής πολιτικής Stein Rokkan στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών, Κέβιν Κάνιγκχαμ.
«Τα ακροδεξιά κόμματα γίνονται ολοένα και πιο κυρίαρχα σε εθνικό επίπεδο σε πολλές χώρες της ΕΕ. Η ακροδεξιά έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής το 2023», τονίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας: «Είτε στα εκλογικά αποτελέσματα, όπως η επιτυχία του Κόμματος Ελευθερίας (PVV) του Γκέερτ Βίλντερς στις γενικές εκλογές της Ολλανδίας τον Νοέμβριο, είτε στην ικανότητά τους να καθορίζουν την ημερήσια διάταξη από την αντιπολίτευση –όπως συνέβη με την υποστήριξη του κόμματος της Μαρίν Λεπέν στο οπισθοδρομικό νομοσχέδιο για τη μετανάστευση στη Γαλλία», αναφέρει η μελέτη και προσθέτει: «Το 2024 είναι πιθανό να δούμε συνέχιση αυτής της τάσης όχι μόνο στην εθνική πολιτική, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις πρώτες δημοσκοπήσεις να υποδηλώνουν ότι ένα πιο δεξιό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα προκύψει μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου»
Ο νέος χάρτης της Ευρώπης
Οι συγγραφείς της μελέτης, ξεκινώντας από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις και κάνοντας επεξεργασία με βάση ένα στατιστικό μοντέλο που λαμβάνει υπόψη τις προηγούμενες επιδόσεις των εθνικών κομμάτων στις ευρωεκλογές, τονίζουν: Στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 2024 θα δούμε μια σημαντική στροφή προς τα δεξιά σε πολλές χώρες, με τα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα να κερδίζουν ψήφους και έδρες σε όλη την ΕΕ, ενώ τα κεντροαριστερά κόμματα και οι Πράσινοι θα χάσουν ψήφους και έδρες.
Οι αντι-ευρωπαίοι ακροδεξιοί λαϊκιστές είναι πιθανό να αναδειχθούν πρώτη δύναμη-σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- σε εννέα κράτη μέλη (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία και Σλοβακία) και να έρθουν δεύτεροι ή τρίτοι σε άλλες εννέα χώρες (Βουλγαρία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Λετονία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία και Σουηδία).
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της έρευνας, στο νέο Ευρωκοινοβούλιο ,σχεδόν τις μισές έδρες θα κατέχουν ευρωβουλευτές που θα είναι εκτός του «μεγάλου συνασπισμού» των τριών κεντρώων ομάδων.
Ο αριθμός των ευρωβουλευτών θα αυξηθεί από 705 σε 720 τον Ιούνιο και τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι δύο κύριες πολιτικές ομάδες στο κοινοβούλιο – το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) -πιθανότατα θα συνεχίσουν να χάνουν έδρες, όπως συνέβη και στις δύο τελευταίες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Αυτό αντανακλά τη μακροπρόθεσμη μείωση της υποστήριξης προς τα κυρίαρχα κόμματα και την αυξανόμενη υποστήριξη για εξτρεμιστικά και μικρότερα κόμματα σε όλη την Ευρώπη, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τον αυξανόμενο κατακερματισμό των ευρωπαϊκών κομματικών συστημάτων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο»
Τρίτο κόμμα η ακροδεξιά
Οι ερευνητές εκτιμούν πάντως ότι το κεντροδεξιό ΕΛΚ θα παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο και, ως εκ τούτου, θα διατηρήσει τις περισσότερες εξουσίες καθορισμού της ατζέντας, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής του επόμενου προέδρου της Επιτροπής.
Σύμφωνα με τη μελέτη , το ΕΛΚ θα έχει σημαντικές απώλειες εδρών στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Ρουμανία και την Ιρλανδία, αλλά σημαντικά κέρδη στην Ισπανία. Προβλέπεται επίσης ότι το S&D θα χάσει πολλές έδρες στη Γερμανία και την Ολλανδία και θα κερδίσει περισσότερες στην Πολωνία.
Η κεντρώα ομάδα Renew Europe (RE) και οι Πράσινοι/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (G/EFA) θα χάσουν επίσης έδρες, πέφτοντας από 101 σε 86 και από 71 σε 61 , αντίστοιχα. Η ομάδα της Αριστεράς θα πρέπει να αυξήσει την εκπροσώπησή της από 38 σε 44 έδρες, καθώς αναμένεται να ενταχθεί το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία, το οποίο αναμένεται να κερδίσει 13 έδρες.
Οι μεγάλοι νικητές στις ευρωεκλογές θα είναι η λαϊκιστική άκρα δεξιά. Ο κύριος νικητής θα είναι η ακραία δεξιά ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID), η οποία αναμένουμε να κερδίσει 40 έδρες και, με σχεδόν 100 ευρωβουλευτές, να αναδειχθεί ως η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο νέο κοινοβούλιο.
Προβλέπεται επίσης ότι η ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) μαζί με την ID, θα αντιπροσωπεύουν το 25% των ευρωβουλευτών και θα έχουν περισσότερες έδρες μαζί από το ΕΛΚ ή το S&D για πρώτη φορά.
Νέα πλειοψηφία
«Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ένας λαϊκιστικός δεξιός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών, συντηρητικών και ακραίων δεξιών ευρωβουλευτών, θα μπορούσε να διαθέτει την πλειοψηφία για πρώτη φορά».
Αυτή η «απότομη στροφή προς τα δεξιά» είναι πιθανό να έχει σημαντικές συνέπειες για τις πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίες θα επηρεάσουν τις επιλογές εξωτερικής πολιτικής που μπορεί να κάνει η ΕΕ, ιδίως σε περιβαλλοντικά ζητήματα, όπου η νέα πλειοψηφία είναι πιθανό να αντιταχθεί στη φιλόδοξη δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Αν και το κοινοβούλιο δεν είναι το πιο σημαντικό θεσμικό όργανο της ΕΕ όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, ο τρόπος με τον οποίο ευθυγραμμίζονται οι πολιτικές ομάδες μετά τις εκλογές και ο αντίκτυπος που θα έχουν αυτές οι εκλογές στις εθνικές συζητήσεις στα κράτη μέλη, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου να κάνουν επιλογές εξωτερικής πολιτικής, κυρίως κατά την εφαρμογή της επόμενης φάσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας», τονίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας.
Συνέπειες σε εθνικό επίπεδο
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα έχουν μόνο επιπτώσεις στην πολιτική και την πολιτική σε επίπεδο ΕΕ, αλλά θα έχουν επίσης αντίκτυπο στην εσωτερική πολιτική σε πολλές χώρες. Λέγεται συχνά ότι οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ουσιαστικά 27 εθνικές εκλογές .
Οι εθνικές συζητήσεις που θα διεξαχθούν ενόψει των εκλογών του Ιουνίου δεν θα επηρεάσουν βέβαια τη μορφή των κυβερνήσεων στα κράτη μέλη. Αλλά ενδεχομένως η λεγόμενη «χαλαρή ψήφος» στις ευρωεκλογές, πολλές φορές αποτελεί τη θρυαλλίδα για εσωτερικές πολιτικές ανακατατάξεις.
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
