Νίκος Γ. Σύκας*
Η ταυτόχρονη διεξαγωγή δημοτικών εκλογών και ευρωεκλογών τον Ιούνιο του 2024: α)Δημιουργεί ένα πρωτόγνωρο σκηνικό με κύρια χαρακτηριστικά τον κατακερματισμό, την πολυπλοκότητα, την έλλειψη διαφοροποίησης, την αβεβαιότητα και τη ρευστότητα και β)παρέχει τη δυνατότητα επίτευξης συνεργειών. Το μη γραμμικό αυτό εκλογικό – πολιτικό τοπίο εμπεριέχει εκθετικές ευκαιρίες αλλά και καταστροφικούς κινδύνους. Στη δίνη των ακραίων επικοινωνιακών φαινομένων, ο αντίκτυπος –θετικός ή αρνητικός– των κινήσεων στην εκλογική σκακιέρα πολλαπλασιάζεται. Πολιτικές δυνάμεις και υποψήφιοι βαδίζουν προς την τέλεια εκλογική καταιγίδα.
Σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, η εκλογική μεταβλητότητα –η τάση για μετακινήσεις των ψηφοφόρων– τα απρόσμενα αποτελέσματα και οι δομικές αλλαγές στον κομματικό χάρτη κλιμακώθηκαν μετά τις πολλαπλές κρίσεις των τελευταίων 15 ετών. Σε αρκετές περιπτώσεις οι πολιτικές καμπάνιες των νικητών έσκισαν όλα τα δοκιμασμένα εγχειρίδια επικοινωνίας. Οι εκθετικές αυτές αλλαγές και τάσεις στο πολιτικό – εκλογικό τοπίο πρώτο αναμένεται να κορυφωθούν στις επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις και δεύτερο δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με γραμμικά μοντέλα και παραδοσιακά στατικά εργαλεία πολιτικής επικοινωνίας.
Το πρόβλημα είναι ότι προσεγγίζουμε μη γραμμικά προβλήματα με ένα γραμμικό τρόπο. Ενόσω οι ασύμμετροι κίνδυνοι και οι αλληλένδετες κρίσεις στο σημερινό μη γραμμικό κόσμο αντιμετωπίζονται με συμβατικές προσεγγίσεις, στατικά εργαλεία και γραμμικά επιχειρηματικά μοντέλα, ο καταστροφικός φαύλος κύκλος ‘από κρίση σε κρίση’ και ‘από καταστροφή σε καταστροφή’ θα συνεχιστεί και το επόμενο χτύπημα του μαύρου κύκνου θα ‘θερίσει’ τα πάντα για άλλη μια φορά.
Στη νέα εποχή των εκθετικών αλλαγών, χρειάζονται νέα δυναμικά εργαλεία και μη γραμμικά μοντέλα τόσο για τη διαμόρφωση όσο και για την υλοποίηση ενός προεκλογικού προγράμματος ή ενός επιχειρηματικού πλάνου. Χρειάζονται καινοτόμες δράσεις, πολιτικές και μέτρα που ενισχύουν την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ανθεκτικότητα.
Αλλαγή παιγνιδιού στην εκλογική σκακιέρα
Το πολυεργαλείο–γέφυρα μεταξύ Ευρωεκλογών και Αυτοδιοικητικών εκλογών το οποίο παρουσιάζεται πολύ επιγραμματικά στο παρόν άρθρο μπορεί να:
- Δημιουργήσει συνέργειες μεταξύ των δύο αυτών εκλογικών αναμετρήσεων με κοινό στόχο και κεντρικό μήνυμα: ‘ανθεκτικές κοινωνίες, ανθεκτική Κύπρος, ανθεκτική Ευρώπη’.
- Μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα της πολιτικής καμπάνιας.
- Βοηθήσει στην υλοποίηση του προεκλογικού προγράμματος και την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων.
- Ενισχύσει την ανθεκτικότητα της ΕΕ, των Περιφερειών, του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου, των οικισμών, των δημοσίων και ιδιωτικών οργανισμών, των επιχειρήσεων και όλων των προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη βοήθεια μιας πρωτοποριακής ‘Εργαλειοθήκης Ανθεκτικότητας’ που έχω αναπτύξει η οποία στηρίζεται στις αρχές της συστημικής καινοτομίας και της διεπιστημονικής προσέγγισης.
Η ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’ περιλαμβάνει συνολικά 142 στρατηγικά εργαλεία, μη γραμμικά μοντέλα, νέα πλαίσια, πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις, σύγχρονες μεθόδους και πρακτικές, πρότυπα και δημιουργικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν κατά περίπτωση. Ειδικότερα, η εν λόγω εργαλειοθήκη επιτρέπει στους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify the exposure) ανάλογα, ώστε να είναι ανοικτοί σε ευνοϊκές ασυμμετρίες (εκθετικές ευκαιρίες) και κλειστοί σε δυσμενείς ασυμμετρίες (εκρηκτικά ρίσκα / καταστροφικούς κινδύνους).
Η έννοια των ασύμμετρων αποτελεσμάτων αποτελεί την κεντρική ιδέα του νέου αυτού πολυεργαλείου. Απ’ τη μια η αύξηση της έκθεσης (increase the exposure) σε θετικές ασυμμετρίες μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα. Απ’ την άλλη η μείωση της έκθεσης (decrease the exposure) σε αρνητικές ασυμμετρίες μπορεί να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο και να εξαλείψει τον κίνδυνο της καταστροφής.
Μπροστά στα πολλαπλά προβλήματα και τις πρωτόγνωρες προκλήσεις, η κοινωνία των πολιτών αναζητεί και επιζητεί καινοτόμες λύσεις εδώ και τώρα. Η διαμόρφωση ενός προεκλογικού προγράμματος με κεντρικό άξονα την καινοτομία και την ανθεκτικότητα μπορεί να διαφοροποιήσει μια πολιτική δύναμη –ή έναν υποψήφιο– να ενισχύσει την πολυσυλλεκτικότητα, να δημιουργήσει ισχυρό εκλογικό πλεονέκτημα, να έχει εκθετική εκλογική επιρροή και να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη δημοσκοπική εικόνα.
Τα νέα εργαλεία πολιτικής, καινοτομίας και ανθεκτικότητας τα οποία περιγράφονται πολύ συνοπτικά πιο πάνω παρουσιάζονται αναλυτικά –θεωρητικό πλαίσιο, πρότυπα ‘templates’ και παραδείγματα εφαρμογών– σε ένα πρακτικό Εγχειρίδιο που έχω ετοιμάσει.
Πέραν των πολλών και διαφορετικών εφαρμογών σε επίπεδο προεκλογικής και διακυβέρνησης, το σύγχρονο αυτό πολυεργαλείο μπορεί να συμβάλει: α)Στη δημιουργία Περιφερειών Καινοτομίας ‘Innovation Districts’, β)στο χτίσιμο μιας ισχυρής ταυτότητας ενός τόπου ‘place branding’ και γ)στην ανατροπή της αρνητικής εικόνας της Κύπρου, την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας και τη δημιουργία ενός ισχυρού εθνικού brand.
Συμπερασματικά: Οι συνεργασίες, οι συνέργειες, το προεκλογικό πρόγραμμα, τα σύγχρονα εργαλεία πολιτικής, η συστημική καινοτομία, η ικανότητα εντοπισμού και αξιοποίησης των ευνοϊκών ασυμμετριών και αποφυγής των δυσμενών ασυμμετριών, η επικοινωνιακή υπεροχή, η πολιτική δημιουργικότητα, η προσωπικότητα, η πειστικότητα, οι γνώσεις και η εμπειρία των υποψήφιων αποτελούν τα βασικά σημεία-κλειδιά που θα κρίνουν το αποτέλεσμα των επερχόμενων Ευρωεκλογών και Αυτοδιοικητικών εκλογών.
*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
