Ο βραβευμένος Έλληνας συγγραφέας, Βασίλης Βασιλικός έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών. Βάσει δεδομένων της UNESCO πρόκειται για έναν από τους δέκα πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς.
Από το 1967 μέχρι το 1994, ο Βασίλης Βασιλικός έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Ε.Ρ.Τ. επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου.
Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr.) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004).
Ο Βασίλης Βασιλικός τοποθετήθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι – Δημοκρατική Αριστερά στις βουλευτικές εκλογές του 2015, καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 2019, αυτή την φορά όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία όπου και εξελέγη. Ήταν βουλευτής Επικρατείας από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι τις 21 Μαΐου 2023.
Είχε γράψει μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποίηση. Από τα έργα του γνωστότερα είναι: «Η Μυθολογία της Αμερικής», «Το ψαροντούφεκο», «Θύματα ειρήνης», «Οι φωτογραφίες», «Ζ», «Ο Ιατροδικαστής», «Ο Θάνατος του Αμερικάνου» κ.ά.
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες ανά τον κόσμο, καθώς και στη γραφή Μπράιγ. Το μυθιστόρημά του «Ζ» μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά.
Ήταν νυμφευμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και είχε μία κόρη.
Το εμβληματικό «Ζ»
Το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού, δημοσιεύτηκε σε έξι συνέχειες στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» το 1966 και σχεδόν ταυτόχρονα με τη δίκη των πρωταιτίων κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Θεμέλιο». Το εξώφυλλο του είχε φιλοτεχνήσει ο Νίκος Κούνδουρος και δέσποζε ένα μεγάλο Ζ (με υπότιτλο: φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος) που σύμφωνα με τον συγγραφέα διαβάζεται «Ζει».
Το σύνθημα «ο Λαμπράκης ζει», δόνησε την παλλαϊκή κηδεία του δολοφονημένου βουλευτή στις 28/5/1963 στην Αθήνα, ενώ το γράμμα «Ζ» γράφτηκε μια μέρα πριν έξω από το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, όπου έγιναν και οι πρώτες διαδηλώσεις-φύτρα του μεγάλου κινήματος των Λαμπράκηδων που ταρακούνησε τη νεολαία τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τις αφηγήσεις του Βασιλικού, ο Δημήτρης (Μίμης) Δεσποτίδης, η ψυχή του ιστορικού εκδοτικού Οίκου της αριστεράς «Θεμέλιο», του είχε ζητήσει να γράψει για τον Λαμπράκη, φροντίζοντας μάλιστα να τον προμηθεύσει με το απόρρητο υλικό της δικογραφίας: «Δύο χρόνια παιδεύτηκα με την έρευνα, ενώ ο ίδιος μού έφερε όλο το υλικό της ανάκρισης του Σαρτζετάκη, σε φωτοτυπίες, κάπου σαράντα κούτες (πώς το βρήκε, ποτέ δεν τον ρώτησα), μα το βιβλίο δεν μπορούσα να το γράψω. Τελικά, έπειτα από τρία χρόνια βρήκα την πρώτη φράση και ο “Ζ” τελείωσε σε 28 μέρες…» είχε εξομολογηθεί στον δημοσιογράφο Δημήτρη Γκιώνη, ο συγγραφέας.
Τους αφηγηματικούς του δρόμους άνοιξε το μυθιστόρημα του Τρούμαν Καπότε, «Εν ψυχρώ», το οποίο αναπλάθει με ακρίβεια τη δολοφονία μιας οικογένειας αγροτών που συνέβη στις ΗΠΑ, το 1959.
