Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) αποτελεί από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του πεδίο ερευνών για τις επιπτώσεις που έχει στον ανθρώπινο οργανισμό η παρατεταμένη παραμονή στις διαστημικές συνθήκες και ειδικά την έλλειψη βαρύτητας ώστε να αναπτυχθούν τρόποι προστασίας του ανθρώπου στην προσπάθεια του να κατακτήσει το Διάστημα.
Στο πλαίσιο αυτό θα σταλούν στον ISS εγκεφαλικά οργανοειδή, ένα είδος τρισδιάστατων συσσωματωμάτων που δημιουργούνται από ανθρώπινα βλαστοκύτταρα, προκειμένου να μελετηθούν οι επιπτώσεις της έλλειψης βαρύτητας στη διαδικασία της γήρανσης και να κατανοήσουν καλύτερα οι επιστήμονες ορισμένες ασθένειες. Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται τέτοιου είδους πείραμα στο Διάστημα.
Το πείραμα «Εγκεφαλική Γήρανση» σχεδιάστηκε από επιστήμονες του Ινστιτούτου Παστέρ και της Σχολής Μηχανικών Βιοτεχνολογίας του Παρισιού (SupBiotech) σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Μελετών (CNES). Τα οργανοειδή του εγκεφάλου θα σταλούν στον ISS αύριο Παρασκευή με έναν πύραυλο Dragon που θα εκτοξευτεί από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντας. Οι αστροναύτες που βρίσκονται ήδη στον σταθμό, σε τροχιά γύρω από τη Γη, θα παραλάβουν πολλές δεκάδες εγκεφαλικά οργανοειδή, αυτές τις μικρές κυτταρικές δομές που δημιουργούνται στο εργαστήριο και κάποιες φορές αποκαλούνται «μίνι εγκέφαλοι».
Τα οργανοειδή είναι αντίγραφα ανθρώπινων ιστών, φτιαγμένα στο εργαστήριο. Από το 2020 που ξεκίνησε η έρευνα έχουν παραχθεί χιλιάδες διαφορετικά «μίνι όργανα»: εγκέφαλοι, καρδιές, ουροδόχοι κύστες… που έχουν το πλεονέκτημα να είναι τρισδιάστατα και επομένως μιμούνται καλύτερα τη λειτουργία των ανθρώπινων οργάνωση.
Οι μίνι εγκέφαλοι θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να μελετήσουν τη διαδικασία της γήρανσης σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο, κάτι που δεν μπορεί να γίνει σε ζωντανούς ανθρώπους παρά μόνο με συνεχείς βιοψίες, εξήγησε η Μίρια Ρικέτι, η επικεφαλής του εργαστηρίου μοριακών μηχανισμών της παθολογικής γήρανσης, του Ινστιτούτο Παστέρ. Η αποστολή τους στο διάστημα έχει διπλό σκοπό: να παρατηρηθούν οι επιπτώσεις της μικροβαρύτητας και η παρατεταμένη έκθεσή τους στην κοσμική ακτινοβολία, κάτι που δώσει πληροφορίες στους επιστήμονες για την υγεία των αστροναυτών στο πλαίσιο μιας μελλοντικής επανδρωμένης διαστημικής αποστολής μεγάλου χρονικού διαστήματος. Ο δεύτερος στόχος είναι να κατανοηθούν καλύτερα οι μηχανισμοί ορισμένων γενετικών ασθενειών που ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση των παιδιών. Για τον λόγο αυτό θα τεθούν σε τροχιά οργανοειδή που δημιουργήθηκαν από κύτταρα ασθενών με προγηρία.
Οι μίνι εγκέφαλοι θα παραμείνουν για 33 ημέρες στον ISS, υπό την επίβλεψη των αστροναυτών. Στη συνέχεια θα επιστρέψουν στη Γη για να συγκριθούν με την «ομάδα ελέγχου», τα οργανοειδή που θα παραμείνουν στο εργαστήριο. «Είναι ένα πρώτο βήμα. Αν δείξουμε ότι λειτουργεί, θα μπορέσουμε να το επαναλάβουμε για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους», είπε ο Φρανκ Γιέιτς, ένας ερευνητής στο SupBiotech.
