Η πτωτική πορεία του εναρμονισμένου δείκτη τιμών ανετράπη τον Ιούλιο, ενώ στις αρχές της εβδομάδας θα φανεί αν αυτή η ανατροπή θα αποτυπωθεί και στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον εθνικό δείκτη τιμών καταναλωτή. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες -ανομβρίες, παρατεταμένοι καύσωνες- και οι σοβαρές ανατιμήσεις που έχουν προκαλέσει σε βασικά αγροτικά προϊόντα, τα προβλήματα που εξακολουθούν να παρατηρούνται στις παγκόσμιες μεταφορές, η απότομη άνοδος της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, αλλά και τα έντονα σκαμπανεβάσματα στη χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου εντείνουν την ανησυχία ότι οι τιμές -τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα βασικά είδη όπως είναι η ενέργεια και τα τρόφιμα- θα κινηθούν σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.

Τα μέχρι τώρα στοιχεία

Τον Ιούνιο, ο πληθωρισμός με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ υποχώρησε στο 1,8% και την Τρίτη θα φανεί αν θα ανακοινωθεί υψηλότερο ποσοστό για τον Ιούλιο. Αυτό συνέβη με τον εναρμονισμένο δείκτη ο οποίος ανακοινώθηκε από την Eurostat την προηγούμενη εβδομάδα.

Το σχετικό ποσοστό ανήλθε στο 3,4% τον Ιούλιο, από 2,8% τον Ιούνιο. Με βάση αυτό το δεδομένο, δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν και ο δείκτης τιμών καταναλωτή του Ιουλίου κλείσει τελικώς πάνω από το 2%. Προς το παρόν, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα διαμορφωνόταν μέχρι και τον Ιούνιο στο 7,1% (Ιούλιος 2022-Ιούνιος 2023). Για το διάστημα Αυγούστου 2022 – Ιουλίου 2023 είναι δεδομένο ότι το ποσοστό θα είναι ακόμη μικρότερο.

Ωστόσο, το αν θα υπάρξει «αναζωπύρωση» των τιμών είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Άλλωστε, για ολόκληρο το 2023, έχει τεθεί στόχος ο πληθωρισμός να συγκρατηθεί -σε μέσο ετήσιο επίπεδο- στο 4%-4,5%. Η ανησυχία σχετικά με το κατά πόσο θα υπάρξει ομαλή εξέλιξη των τιμών μετά το καλοκαίρι πηγάζει από μια σειρά παράγοντες:

  1. Την πορεία των τιμών των τροφίμων. Τον Ιούλιο, ο επιμέρους δείκτης που παρακολουθεί τη μεταβολή των τιμών σε τρόφιμα, οινοπνευματώδη ποτά και καπνικά προϊόντα στην Ελλάδα κατέγραψε διψήφια αύξηση. Έτσι, η ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται και αυτή την Τρίτη να ανακοινώσει μεγαλύτερη ταχύτητα αύξησης τιμών στα τρόφιμα για τον Ιούλιο. Για την αγορά αυτό δεν θα αποτελέσει έκπληξη, καθώς ειδικά στα κηπευτικά και στα φρούτα οι ανατιμήσεις, όπως αποτυπώνονται στο ράφι, είναι πολύ μεγάλες. Για τους επόμενους μήνες δεν φαίνονται έντονα σημάδια αποκλιμάκωσης. Ήδη καταγράφονται σημαντικές αυξήσεις στο ελαιόλαδο και στα άλευρα οι οποίες θα επηρεάσουν και τον δείκτη του πληθωρισμού το φθινόπωρο.
  2. Το πετρέλαιο έκλεισε έξι διαδοχικές εβδομάδες αύξησης της τιμής. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο… σερί που έχει καταγραφεί από τις αρχές του χρόνου και έχει ως αποτέλεσμα η μεν τιμή του μπρεντ να βρίσκεται πλέον πάνω από τα 85 δολάρια (ήταν 72 πριν από 6 εβδομάδες), η δε μέση πανελλαδική τιμή της αμόλυβδης να «φλερτάρει» ήδη με τα 2 ευρώ όσον αφορά τον μέσο όρο. Διατήρηση της τιμής του πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα θα επηρεάσει την πορεία του δείκτη τιμών καταναλωτή, η οποία ειδικά τους τελευταίους μήνες έχει βοηθηθεί από τις μεταβολές των καυσίμων. Προς το παρόν, ο πληθωρισμός της ενέργειας είναι έντονα αρνητικός (πάνω από 20%), καθώς οι φετινές τιμές συγκρίνονται με τις αντίστοιχες περσινές. Όσο όμως θα ανατιμάται το πετρέλαιο και τα προϊόντα που επηρεάζονται από αυτό, τόσο θα χάνεται αυτό το πλεονέκτημα, με αποτέλεσμα και ο δείκτης τιμών καταναλωτή να πιέζεται προς τα πάνω. Δεδομένου ότι η έναρξη της χειμερινής περιόδου δεν είναι πλέον πολύ μακριά, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πώς θα εξελιχθεί η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης. Προς το παρόν, αν η διάθεση ξεκινούσε σήμερα, θα είχαμε τιμή πάνω από 1,4 ευρώ το λίτρο.
  3. Στο μέτωπο της ηλεκτρικής ενέργειας, πολλά θα εξαρτηθούν από την πορεία της τιμής του φυσικού αερίου, αλλά και από τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν φέτος. Το φυσικό αέριο κινείται στην περιοχή των 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ το ηλεκτρικό ρεύμα παραμένει σταθερά πάνω από τα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η εφαρμογή του μηχανισμού εξισορρόπησης των τιμών έχει παραταθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, οπότε δεν αναμένονται σημαντικά σκαμπανεβάσματα σε επίπεδο τιμών λιανικής.

Θάνος Τσίρος • [email protected]