Tης Ανθής Χαραλάμπους*
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το πράσινο υδρογόνο αποτελούν θεμελιώδες μέρος της λύσης για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ και μείωση της ενεργειακής εξάρτησης. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για την παραγωγή και κατανάλωση υδρογόνου και των παραγώγων του ως το 2030. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ανανεώσιμο και το υδρογόνο με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, θα γίνει ανταγωνιστικό σε σύγκριση με συμβατικά καύσιμα όπως το πετρέλαιο, ο άνθρακας και το φυσικό αέριο, μακροπρόθεσμα.
Μέχρι σήμερα (16) δεκαέξι κράτη μέλη της ΕΕ υιοθέτησαν εθνικές στρατηγικές για το Υδρογόνο, οι οποίες συνολικά ανέρχονται σε 40 GW δυναμικότητας ηλεκτρολυτικών κυψελών ως το 2030, ή σε 5,6 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου Υδρογόνου.
Η πρόσφατη Ανακοίνωση (16/3/2023) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου (COM(2023)156), συνοδεύει τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής για μία νομοθετική πράξη «Net-Zero Industry Act», που στοχεύει στην προώθηση καθαρών τεχνολογιών στην ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για την παραγωγή, την κατανάλωση, την ανάπτυξη υποδομών και τους κανόνες της αγοράς για μια μελλοντική αγορά υδρογόνου, καθώς και δεσμευτικές ποσοστώσεις για την κατανάλωση ανανεώσιμου υδρογόνου στη βιομηχανία και τις μεταφορές.
Στόχος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου είναι η γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος και η σύνδεση της μελλοντικής προσφοράς ανανεώσιμου Υδρογόνου, με τον στόχο για ζήτηση 20 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου θα διευκολύνει τόσο την παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές εντός της ΕΕ, όσο και τις εισαγωγές, συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων του σχεδίου RepowerEU και στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων στον τομέα του Υδρογόνου θα πρέπει να καλύπτεται από ιδιωτικά κεφάλαια. Η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για την ταξινομία για το κλίμα διοχετεύει ήδη ιδιωτική χρηματοδότηση σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την κατασκευή εξοπλισμού για την παραγωγή και τη χρήση υδρογόνου, την παραγωγή υδρογόνου και την αποθήκευσή του.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες, οι οποίοι θα υλοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα αποτελείται από δύο νέους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς για τη στήριξη της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου εντός της ΕΕ και διεθνώς. Επιπλέον, η Τράπεζα παρέχει αυξημένη ορατότητα της ζήτησης μέσω της σύνδεσης με αγοραστές, τις παράλληλες πρωτοβουλίες των κρατών μελών και τα υφιστάμενα κέντρα δεδομένων. Τέλος, η Τράπεζα θα διαδραματίσει επίσης συντονιστικό ρόλο και θα διευκολύνει τον συνδυασμό με τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα για τη στήριξη έργων Υδρογόνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κύπρο έχει αναπτυχθεί η πρώτη ιδιωτική πρωτοβουλία για την κατασκευή και λειτουργία μιας πιλοτικής μονάδας για την παραγωγή (150 τόνων ετησίως), την αποθήκευση (2 x 500 kg) «πράσινου» υδρογόνου και πρατηρίου ανεφοδιασμού, που θα χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για τις μεταφορές (βαρέου τύπου οχήματα και λεωφορεία), εντός των ορίων του Δήμου Αραδίππου, από την εταιρεία Future Fuels Ltd. Αυτό το έργο έχει εγκριθεί για συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ταμείου Καινοτομίας για έργα μικρής κλίμακας και ξεκίνησε επίσημα την 1η Ιουνίου 2023.
*Low Carbon Economy Expert, Διευθύντρια ideopsis Ltd
