Το χαμηλότερο ποσοστό μετακύλισης των αυξημένων επιτοκίων στα επιτόκια καταθέσεων παρουσιάζει το κυπριακό τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με ανάλυση του οίκου αξιολόγησης DBRS Morningstar, κάτι που αντικατοπτρίζει τη μεγάλη υπερβάλλουσα ρευστότητα που χαρακτηρίζει τις κυπριακές τράπεζες.
Ειδικότερα, ο καναδικός οίκος σημειώνει ότι από το τέλος του 2021 το επιτόκιο Euribor 12 μηνών, που θεωρείται το βασικό επιτόκιο της ευρωπαϊκής αγοράς, αυξήθηκε από το -0,5% σε περίπου 3,75%, παρουσιάζοντας δηλαδή σωρευτική αύξηση 425 μονάδων βάσης, κάτι που ήταν επωφελές για την κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών, καθώς τα αυξημένα επιτόκια έχουν «περάσει» στα δανειστικά επιτόκια.
«Ωστόσο μέχρι το τέλος Απριλίου η αντίστοιχη αύξηση στα επιτόκια στις καταθέσεις πελατών ήταν περιορισμένη στις τράπεζες της ΕΕ», προσθέτει.
Ειδικότερα, με βάση τους υπολογισμούς του οίκου, μέχρι το τέλος Απριλίου η αντίστοιχη αύξηση στα καταθετικά επιτόκια ήταν μόνο 13% του μέσου ρυθμού αύξησης του Euribor 12 μηνών από το τέλος του 2021.
Σύμφωνα με τον DBRS, η Κύπρος παρουσιάζει το χαμηλότερο ποσοστό αύξησης των καταθετικών επιτοκίων από τις επιλεγμένες χώρες με μόλις 2%, με τον ψηλότερο να καταγράφεται στη Γαλλία με 23%.
Ο οίκος εξηγεί ωστόσο ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που εξηγούν τον διαφορετικό ρυθμό μετακύλισης της αύξησης των βασικών επιτοκίων στους καταθέτες, με σημαντικό παράγοντα τον τύπο των καταθέσεων και τη χρηματοδοτική δομή του κάθε τραπεζικού συστήματος.
«Ως αποτέλεσμα, τα τραπεζικά συστήματα με μεγάλη αναλογία σταθερών λιανικών καταθέσεων και καταθέσεων που διακρατούνται ως ρευστότητα και ως κεφάλαιο κίνησης τείνουν να παρουσιάζουν λιγότερη πίεση να μετακυλίσουν την αύξηση των επιτοκίων στο κόστος των καταθέσεων», αναφέρει. Ενδεικτικά, με βάση την ανάλυση του οίκου, το κυπριακό τραπεζικό σύστημα παρουσιάζει ποσοστό πέραν του 70% σε καταθέσεις νοικοκυριών και πέραν του 15% σε εταιρικές καταθέσεις, ενώ σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά βρίσκονται οι καταθέσεις της κυβέρνησης, καταθέσεις από άλλα πιστωτικά ιδρύματα.
Σημειώνεται ότι το κυπριακό τραπεζικό σύστημα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα, που κατατάσσεται ως μια από τις ψηλότερες στην ΕΕ. Χθες ο Διοικητής της ΚΤΚ δήλωσε πως, ο δείκτης κάλυψης ρευστότητας (LCR) ανήλθε στο 310% στο τέλος του 2022, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο του αντίστοιχου μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, το κυπριακό τραπεζικό σύστημα στο τέλος του 2022 κατέγραψε το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό καταθέσεων ως προς τα συνολικά στοιχεία ενεργητικού με 41%.
Συναφώς, ο DBRS επικαλείται ανάλυση της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επεξηγούν την διαφορά στην διακύμανση των καταθετικών επιτοκίων, όπως η κατάσταση της ρευστότητας σε κάθε τραπεζικό ίδρυμα ή η χρήση χρηματοδότησης από τις Κεντρικές Τράπεζες.
Πάντως, σύμφωνα με τον οίκο, υπάρχουν διάφοροι δείκτες που καταδεικνύουν ότι το καταθετικό κόστος θα αυξηθεί για τις ευρωπαϊκές τράπεζες με ρυθμό ταχύτερο από τις προσδοκίες τους και επισημαίνει ότι στο τέλος Ιουνίου αναμένεται να σημειωθεί εξόφληση μεγάλου όγκου ρευστότητας που παραχωρήθηκε από τη ΕΚΤ στις τράπεζες μέσω των στοχευμένων πράξεων μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης (TLTRO ΙΙΙ). Σημειώνεται ότι κυπριακές τράπεζες ήδη προχώρησαν σε μερική εξόφληση των TLTRO (Τράπεζα Κύπρου και Astro Bank) χωρίς να παρουσιάζεται πίεση στην καταθετική τους βάση.
Ο DBRS επισημαίνει ακόμη ότι θα εντατικοποιηθεί η πίεση για αύξηση των καταθετικών επιτοκίων στις ευρωπαϊκές τράπεζες λόγω εκροών καταθέσεων, οι οποίες μετακινούνται εκτός τραπεζών και σε χρηματοοικονομικά προϊόντα με υψηλότερες αποδόσεις, με το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο σε δικαιοδοσίες όπου οι αυξήσεις στα καταθετικά επιτόκια είναι πιο περιορισμένες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Πάντως σε ανάλυση του οίκου αναφορικά με τις εκροές καταθέσεων από το ψηλότερο τους σημείο μέχρι τον φετινό Απρίλιο, η Ισπανία και η Πορτογαλία είχαν τις μεγαλύτερες εκροές μείωση 3,8%, ενώ η αντίστοιχη μείωση καταθέσεων στην Κύπρο ήταν στο 1,13% που είναι ο μέσος όρος της Ευρωζώνης.
Τέλος ο οίκος συνδέει το θέμα των καταθετικών επιτοκίων με την κερδοφορία των τραπεζών, λέγοντας πως «οι αυξήσεις καταθετικών επιτοκίων θα καταδείξουν το κατά πόσον η βελτιωμένη κερδοφορία των τραπεζών της ΕΕ, όπως καταγράφηκε στα πρόσφατα τρίμηνα, είναι διαθρωτική (πιο μόνιμη) ή προσωρινή».
