Αν οι Ασφαλιστικές επιχειρήσεις δεν αντιληφθούν ότι το περιβάλλον αλλάζει συνέχειακαι ότι τα κόστη και οι απαιτήσεις αυξάνονται, θα δυσκολευθούν στο μέλλον να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις. Αυτή τη σαφή προειδοποίηση προς τις ασφαλιστικές εταιρείες κάνει η Αναπληρωτής Έφορος Ασφαλίσεων κα. Τώνια Τσαγγάρη, προσθέτοντας ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο, το οποίο ακολουθεί η Κύπρος, έστω κι΄ αν ακόμα εφαρμοστεί η αναλογικότητα που προβλέπεται στη βάση του μεγέθους και του είδους των εργασιών, δεν συνάδει με τις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που υπάρχουν στην Κύπρο και καθιστά το μέλλον τους αμφίβολα βιώσιμο ή τουλάχιστον όχι προσοδοφόρο. Μιλώντας αποκλειστικά στο nomisma, η κα. Τσαγγάρη αναφέρει ότι “αναπόφευκτα αναμένουμε ότι θα επηρεαστεί η ρευστότητα, η κερδοφορία και ενδεχομένος και η φερεγγυότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων από το ευρύτερο οικονομικό κλίμα”.
Και προσθέτει:
- Τα δεδομένα ενώπιον μας δείχνουν ότι παρά το γεγονός ότι το πρώτο 9μηνο του χρόνου οι ενδείξεις είναι καλές και ο ασφαλιστικός κλάδος δεν έχει ουσιαστικά επηρεαστεί ακόμα από την κρίση, εντούτοις ο οποιοσδήποτε εφησυχασμός εγκυμονεί κινδύνους με σοβαρές συνέπειες.
Η ενδιαφέρουσα συνέντευξη της κας. Τσαγγάρη έχει ως εξής:
Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα του σημερινού πλαισίου λειτουργίας που διαθέτει η Κύπρος για τον ασφαλιστικό τομέα.
Η νομοθεσία στον ασφαλιστικό τομέα είναι πλήρως εναρμονισμένη με το Ευρωπαϊκό δίκαιο και τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται μέσα στο νομικό πλαίσιο που ονομάζεται Φερεγγυότητα ΙΙ (Solvency II). Όλες οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις υπολογίζουν τη φερεγγυότητά τους ακολουθώντας ένα οικονομικό μοντέλο το οποίο λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα να συμβούν διάφοροι μελλοντικοί κίνδυνοι με αρνητικό αντίκτυπο στη φερεγγυότητα μιας ασφαλιστικής επιχείρησης. Κατά την άποψη μου αυτός ο τρόπος υπολογισμού αντικατοπτρίζει πιο δίκαια την πραγματική οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την μακροπρόθεσμη φύση των εργασιών τους. Παράλληλα αυτό το νομικό πλαίσιο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διακυβέρνηση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, και έχει εισάξει νέους θεσμούς και εργαλεία στη διακυβέρνηση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Η αλλαγή στον τρόπο διακυβέρνησης σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα των υπολογισμών για τη φερεγγυότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων καθώς και της ύπαρξης των ποικίλων και πολλών Ευρωπαϊκών Κανονισμών με τους οποίους οφείλουν να συμμορφώνονται είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των λειτουργικών εξόδων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Το Ευρωπαϊκό μοντέλο το οποίο ακολουθεί και η Κύπρος, έστω και αν ακόμα εφαρμοστεί η αναλογικότητα που προβλέπεται στη βάση του μεγέθους και του είδους των εργασιών, δεν συνάδει με τις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που υπάρχουν στην Κύπρο και καθιστά το μέλλον τους αμφίβολα βιώσιμο ή τουλάχιστον όχι προσοδοφόρο.
Ποια νέα μέτρα εισηγείστε, προκειμένου να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Κύπρο
Το πιο σημαντικό μέτρο που μπορώ να εισηγηθώ είναι η άμεση ενίσχυση της εποπτικής αρχής με ανθρώπινο δυναμικό για να μπορεί να εκπληρώνει το έργο της. Σε μια αγορά με 32 ασφαλιστικές επιχειρήσεις κάτω από την εποπτεία της Εφόρου Ασφαλίσεων, 7 υποκαταστήματα Ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων και 2300 διαμεσολαβητές, η εποπτεία με προσωπικό το οποίο δεν αυξάνεται, αλλά αντίθετα έχει μειωθεί λόγω αφυπηρετήσεων και αποσπάσεων καθίσταται δύσκολη. Η εποπτική αρχή ασκεί προληπτική εποπτεία και χρειάζεται ενίσχυση για να διευρύνει το ρόλο της. Η έλλειψη προσωπικού έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή πολλών καινοτόμων έργων που θα θέλαμε να πραγματοποιήσουμε. Ενώ υπάρχουν πολλά σχέδια και συγκεκριμένο όραμα από την πλευρά μας, ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός είναι δύσκολος να γίνει, λόγω της καθυστέρησης στην ενίσχυση της εποπτικής αρχής σε ανθρώπινο δυναμικό.
Επιπρόσθετα και μετά από δική μας εισήγηση, βρίσκονται στο στάδιο της διαβούλευσης τώρα με το Σύνδεσμο Ασφαλιστικών Εταιρειών, δύο νομοσχέδια που αφορούν την ίδρυση δύο εγγυητικών ταμείων. Το πρώτο αφορά στις ασφαλίσεις ζωής και είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο και το δεύτερο στις ασφαλίσεις ευθύνης εργοδότη. Τα δύο αυτά εγγυητικά ταμεία μαζί με το Ταμείο Ασφαλιστών Μηχανοκινήτων οχημάτων θα συμβάλουν περαιτέρω στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις .
Πόσο ικανοποιημένοι είσαστε από το βαθμό συμμόρφωσης των ασφαλιστικών εταιρειών με τους νόμους και κανονισμούς του κράτους;
Η συμμόρφωση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων με τους νόμους και κανονισμούς δεν είναι θέμα επιλογής αλλά υποχρέωσης. Σε περίπτωση που μια ασφαλιστική επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με τις πρόνοιες της Νομοθεσίας τότε επιβάλλονται από την εποπτική αρχή κυρώσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν διοικητικό πρόστιμο, πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις ή ακόμα και ανάκληση άδειας λειτουργίας. Σε κάθε περίπτωση και ανάλογα με την παράβαση η εποπτική αρχή ενεργεί και επιβάλλει κυρώσεις σύμφωνα με τις πρόνοιες της Νομοθεσίας, πάντοτε ενεργώντας προς το συμφέρον των ασφαλισμένων.
Πόσο φερέγγυος είναι ο ασφαλιστικός τομέας της Κύπρου και πόση εμπιστοσύνη θα πρέπει να επιδεικνύουν οι ασφαλισμένοι
Γενικά για το 2022 με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, η ασφαλιστική βιομηχανία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υγιή επίπεδα με καλή κεφαλαιακή κάλυψη. Η εποπτική αρχή ασκεί προληπτική εποπτεία, εξετάζοντας τη σημερινή οικονομική κατάσταση της κάθε ασφαλιστικής επιχείρησης, που περιλαμβάνει εκτίμηση της ορθότητας υπολογισμού των μελλοντικών υποχρεώσεων της, με απώτερο σκοπό τη μελλοντική βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Ο ρόλος της εποπτικής αρχής όμως δεν πρέπει να συγχέεται με το ρόλο της διεύθυνσης της επιχείρησης. Η εποπτική αρχή δρα με στόχο τη διαφύλαξη των συμφερόντων των ασφαλισμένων και των δικαιούχων, αφού είναι η κατά το Νόμο υπεύθυνη για την εφαρμογή του Νόμου για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, αλλά δεν λαμβάνει τις αποφάσεις σε ότι αφορά τις οποιεσδήποτε ενέργειες μιας ασφαλιστικής επιχείρησης.
Επομένως, είναι πολύ σημαντικό ο καταναλωτής να ενημερώνεται σχετικά με την οικονομική κατάσταση μιας ασφαλιστικής επιχείρησης πριν τη σύναψη οποιασδήποτε ασφάλισης. Για αυτό το λόγο, υπάρχει η υποχρέωση δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων καθώς και των μελλοντικών τους σχεδίων, μέσα στην έκθεση φερεγγυότητας και χρηματοοικονομικής κατάστασης (SFCR), την οποία θα πρέπει να συμβουλεύεται ο καταναλωτής από τις ιστοσελίδες των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας μας παρέχουμε τη δυνατότητα στον καταναλωτή να έχει απευθείας πρόσβαση στις εκθέσεις αυτές.
Ποιες οι νέες προκλήσεις για την ασφαλιστική αγορά της Κύπρου
Η ανθρωπότητα και η Κύπρος μας είναι αντιμέτωποι με πρωτοφανείς προκλήσεις που συνεχώς αυξάνονται. Η πανδημία που ακόμα δεν έχει κλείσει τον κύκλο της και επηρεάζει ακόμα τη ζωή μας, ο πόλεμος στη Ουκρανία και όλα τα συνεπακόλουθα του καθιστούν το μέλλον εξαιρετικά αβέβαιο και υπογραμμίζουν την ανάγκη για δράση και επανασχεδιασμό από πλευράς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.
Ο ψηλός πληθωρισμός έχει επιφέρει αναπόφευκτα αυξήσεις τόσο στα λειτουργικά έξοδα όσο και στις απαιτήσεις του γενικού κλάδου. Από την άλλη η αγοραστική δύναμη του καταναλωτή μειώνεται και ενδεχομένως να σημειωθούν προβλήματα τόσο στην είσπραξη των ασφαλίστρων όσο και στις νέες εργασίες. Η δε αύξηση των επιτοκίων με αποτέλεσμα την αύξηση των δόσεων στα δάνεια αυξάνει ακόμα περισσότερο το χάσμα. Αναπόφευκτα αναμένουμε ότι θα επηρεαστεί και η ρευστότητα, κερδοφορία και ενδεχομένως και φερεγγυότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων από το ευρύτερο οικονομικό κλίμα. Όλα τα δεδομένα ενώπιον μας δείχνουν ότι παρά το γεγονός ότι το πρώτο ενιάμηνο του χρόνου οι ενδείξεις είναι καλές και ο ασφαλιστικός κλάδος δεν έχει ουσιαστικά επηρεαστεί ακόμα από την κρίση, εντούτοις ο οποιοσδήποτε εφησυχασμός εγκυμονεί κινδύνους με σοβαρές συνέπειες. Σε ότι αφορά το κεφάλαιο των κλιματικών αλλαγών, αυτές δεν είναι πια μελλοντικός κίνδυνος αλλά πραγματικότητα που επηρεάζει την καθημερινότητα μας και αναπόφευκτα θα φέρει και αύξηση στις απαιτήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχώς εκδίδει Κανονισμούς που σκοπό έχουν να ωθήσουν της εταιρείες να στραφούν στην πράσινη ανάπτυξη, τόσο σε ότι αφορά τις επενδύσεις τους αλλά και τον τρόπο λειτουργίας τους. Την ίδια στιγμή έχουμε ενώπιον μας την εφαρμογή του νέου λογιστικού προτύπου IFRS17, το οποίο θα φέρει σημαντικές αλλαγές στη στρατηγική των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε ότι αφορά την ανάληψη κινδύνου, και τις στρατηγικές κεφαλαιοποίησης. Έχει επιφέρει την τεράστια αλλαγή στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις και στον τρόπο αναγνώρισης της κερδοφορίας, τις μεθόδους αποτίμησης, και αύξηση στον όγκο απαιτούμενων δεδομένων. Άμεσο αποτέλεσμα είναι οι τεράστιες αυξήσεις στα έξοδα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.
Συνάμα, οι εποπτικές απαιτήσεις πληθαίνουν και καθιστούν τη λειτουργία των μικρών ασφαλιστικών επιχειρήσεων ασύμφορη.
Είναι γεγονός ότι η πανδημία θα έλεγα είχε θετική επίδραση στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα του γενικού κλάδου. Κανένας όμως δεν μπορεί να πεί το ίδιο και για την τωρινή περίοδο. Το περιβάλλον πλέον γίνεται όλο και πιο ασύμφορο για μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και θα πρέπει να γίνουν σοβαρές προσπάθειες για συγχωνεύσεις εταιρειών για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Η ασφαλιστική αγορά ιδιαίτερα του γενικού κλάδου θα πρέπει να εμπλουτιστεί με προϊόντα σύγχρονα, για τα οποία υπάρχει ήδη ζήτηση από τους καταναλωτές και εταιρείες, γεγονός που επιβεβαιώνεται με την κάθοδο όλο και περισσότερων ασφαλιστικών επιχειρήσεων από την Ευρώπη. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις θα πρέπει παράλληλα να στραφούν σε αναβάθμιση των μηχανογραφικών τους συστημάτων για να επιτρέπουν περισσότερη ευελιξία στους ασφαλισμένους, όπως π.χ. ασφαλίσεις αυτοκινήτων μικρής διάρκειας, να είναι σε θέση να προβαίνουν σε περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων για δικό τους όφελος και για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις όλο και περισσότερες εποπτικές απαιτήσεις.
Στα θετικά του κλάδου θα έλεγα ότι η βιομηχανία ανταποκρίνεται θετικά στις καινούργιες προκλήσεις που ονομάζονται ψηφιακή μεταρρύθμιση με συνεχείς αναβαθμίσεις των προϊόντων τους και της εξυπηρέτησης που προσφέρεται μέσω του διαδικτύου. Ο κίνδυνος όμως της κυβερνοσφάλειας (cyber risk) εξακολουθεί να είναι ορατός και ιδιαίτερα αυξημένος λόγω της αυξανόμενης ψηφιοποίησης στις εργασίες των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Παράλληλα όμως είναι και πρόκληση για την εξεύρεση νέων αγορών μέσω των διαφόρων προϊόντων που κάνουν τώρα την εμφάνιση τους στην αγορά.
Υπάρχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης για τον ασφαλιστικό τομέα στην Κύπρο. Ο μεγάλος όμως αριθμός μικρών ασφαλιστικών εταιρειών που λειτουργούν σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον δεν αφήνει τις εταιρείες να επενδύσουν σε νέες αγορές νέα προϊόντα, με αποτέλεσμα ο ασφαλιστικός τομέας ιδιαίτερα στο γενικό κλάδο να είναι ακόμα σε νηπιακή μορφή. Το 86% των ασφαλίστρων των Κυπριακών ασφαλιστικών εταιρειών στον γενικό κλάδο, είναι οι βασικές ασφαλίσεις οχημάτων, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ένα πιο μικρό ποσοστό στον κλάδο πυρός. Κλάδοι όπως αυτός της ευθύνης εργοδότη (παρόλο που υπάρχει νομοθετική υποχρέωση), πιστώσεων και εγγυήσεων, μεταφορών εμπορευμάτων, είναι ακόμα σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Υπάρχει ακόμα έδαφος για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όμως αν δεν αντιληφθούν ότι το περιβάλλον αλλάζει συνέχεια, τα κόστη και οι απαιτήσεις συνεχώς αυξάνονται, θα δυσκολευτούν στο μέλλον να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις.
