Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
Εντείνονται οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρυξελλών και εθνικών πρωτευουσών για το νέο «πακέτο» αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης εν όψει της έκτακτης Συνόδου των υπουργών Ενέργειας των «27».
Με δεδομένο ότι το θέμα του πλαφόν στο φυσικό αέριο δεν βρίσκεται προς το παρόν στην ατζέντα των συζητήσεων, εκδηλώνεται πρωτοβουλία μιας σειράς χωρών της Ε.Ε. -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- προκειμένου να μπει και αυτό στο «τραπέζι» την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου. Στο πλαίσιο αυτό, όπως έγινε γνωστό, Βέλγιο, Ιταλία Πολωνία και Μάλτα επεξεργάζονται επιστολή -με παραλήπτη την επίτροπο Ενέργειας Κάντρι Σίμσον- ζητώντας από τις Βρυξέλλες να καταθέσουν άμεσα πρόταση για πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές φυσικού αερίου.
Όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters, το προσχέδιο της επιστολής (το περιεχόμενο της οποίας δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί) αναφέρει ότι: «Η επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου θα βοηθούσε τις χώρες να ελέγξουν τις “μη βιώσιμες διαχειριστικές πιέσεις” που πλήττουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις», με τον σχετικό μηχανισμό να σχεδιάζεται κατά τρόπο που να διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού.
Αξιωματούχοι των Βρυξελλών υποστηρίζουν ότι περί τις 10 χώρες της Ένωσης σχεδιάζουν να υπογράψουν την επιστολή. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια συμπαγής ομάδα χωρών του Βορρά, που συμπεριλαμβάνει -μεταξύ άλλων- τη Γερμανία, τη Δανία, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο, που προβάλλει ενστάσεις στην ιδέα της επιβολής πλαφόν, με το επιχείρημα ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης, υπονομεύοντας την ικανότητά της να προσελκύσει φυσικό αέριο από άλλους αξιόπιστους προμηθευτές -πλην Ρωσίας- κατά την τρέχουσα χειμερινή περίοδο.
Την ίδια στιγμή, ανασταλτικά για τη λήψη άμεσων αποφάσεων στο θέμα του πλαφόν λειτουργεί και η υποχώρηση των τιμών φυσικού αερίου και των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού από τα πρόσφατα ιστορικά υψηλά τους, αλλά και η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία.
Πράγματι, οι τιμές του φυσικού αερίου στον κόμβο TTF της Ολλανδίας εμφανίζουν το τελευταίο διάστημα σταθεροποιητικές τάσεις στα επίπεδα των 180 ευρώ/MWh, μειωμένες κατά 50% περίπου σε σχέση με το ρεκόρ των 340 ευρώ/MWh που είχαν «γράψει» στα τέλη Αυγούστου. Αισθητά χαμηλότερα σε σχέση με τα πρόσφατα υψηλά κινούνται και οι τιμές ηλεκτρισμού στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, του ελληνικού μη εξαιρουμένου. Η μέση χονδρεμπορική τιμή στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας λίγο πριν κλείσει ο Σεπτέμβριος διαμορφώνεται στα 420 ευρώ/ MWh, από 434 ευρώ/MWh που είχε κλείσει τον Αύγουστο.
Μειώθηκε η κατανάλωση ρεύματος
Τα επίσημα στοιχεία του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) δείχνουν ότι συνεχίστηκε τον Αύγουστο η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021. Ειδικότερα, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε φέτος τον Αύγουστο κατά 12,92%, στις 5.002 γιγαβατώρες (GWh) έναντι 5.329 GWh πέρυσι. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μεγαλύτερη μείωση οφείλεται στη ζήτηση από το δίκτυο χαμηλής τάσης (νοικοκυριά, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις), που διαμορφώθηκε στις 3.156 GWh (μείωση 18,6%). Μικρότερη ήταν η μείωση από τις μεγάλες βιομηχανίες που τροφοδοτούνται από το δίκτυο υψηλής τάσης (501 GWh, μείωση 3%). Μετά τη σημαντική πτώση της κατανάλωσης στο δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου, πτωτικά κινείται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και στο 8μηνο, καθώς διαμορφώθηκε στις 35.337 GWh από 35.531 GWh πέρυσι (-0,54%).
Με ποια στρατηγική προσέρχεται η Ελλάδα στη διαπραγμάτευση
Οι ζυμώσεις εν όψει της Συνόδου των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας επικεντρώνονται στο επίσημο θέμα συζήτησης, δηλαδή το σχέδιο Κανονισμού που ως γνωστόν έχει ως βασικούς άξονες την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και έκτακτη φορολόγηση των εταιρειών του κλάδου ορυκτών καυσίμων. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στο τραπέζι επιδιώκοντας τις μικρότερες δυνατές αλλαγές στον δικό της μηχανισμό ανάκτησης των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών – που αποτέλεσε μεν το μοντέλο για την πρόταση της Κομισιόν αλλά έχει διαφορετικές προδιαγραφές και τη θεμελιώδη διαφορά ότι περιλαμβάνει και τους ηλεκτροπαραγωγούς φυσικού αερίου που οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να εξαιρέσουν από το πλαφόν.
Η Αθήνα διεκδικεί επίσης αυξημένη ευελιξία για τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος (5%) στις ώρες αιχμής -με το βλέμμα στραμμένο στην εγχώρια βαριά βιομηχανία-, ενώ έχει ταχθεί υπέρ της υιοθέτησης του έκτακτου τέλους αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, μέτρο στο οποίο αντιδρούν έντονα οι εταιρείες του κλάδου σε Ελλάδα και Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, η «εθνική ευελιξία» φαίνεται να αποτελεί το κλειδί για την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας και προκειμένου να μη γυρίσουν οι υπουργοί με άδεια χέρια από τις Βρυξέλλες, εκτιμάται ότι θα ενσωματωθούν «παραθυράκια» και «εξαιρέσεις» που θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ενεργειακής αγοράς κάθε χώρας, όπως συνέβη και με τον Κανονισμό για τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Επόμενα βήματα
Όσον αφορά, τέλος, τα επόμενα βήματα, εντός του Οκτωβρίου αναμένεται η παρουσίαση των προτάσεων της Κομισιόν για έκτακτη παροχή ρευστότητας στους ενεργειακούς ομίλους – με επίκεντρο τα ενέχυρα που απαιτούνται για την κάλυψη των θέσεων στις προθεσμιακές αγορές. Ανάμεσα στις προτάσεις που βρίσκονται υπό συζήτηση είναι το να μπορούν οι εταιρείες να καλύπτουν μέρος των εγγυήσεων με δικαιώματα εκπομπών CO2 αντί για ρευστό, αλλά και περισσότερες δυνατότητες κάλυψής τους με ομόλογα, εταιρικά χρεόγραφα και τραπεζικές εγγυητικές επιστολές. Ερωτηματικό αποτελεί εάν οι προτάσεις αυτές θα πλαισιωθούν και με τις «ιδέες» που επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου και αν αυτές θα πάρουν τελικά τη μορφή του πλαφόν ή άλλη μορφή…
