Κανένας δεν αμφιβάλλει ότι ο πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί στα ύψη και οι τιμές πολλών προϊόντων έχουν καταστεί απρόσιτες για το μέσο νοικοκυριό. Άλλωστε, αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που δείχνουν τον πληθωρισμό να έχει σκαρφαλώσει στα επίπεδα του 8.8% στην Κύπρο.
Η στήλη αυτή προειδοποίησε έγκαιρα για τις αυξητικές τάσεις του πληθωρισμού. Μελετώντας τις διεθνείς εξελίξεις και συνυπολογίζοντας τις επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και τις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας, στείλαμε έγκαιρα σήμα κινδύνου πριν η κυβέρνηση και οι οικονομικοί παράγοντες ανακαλύψουν ότι η Κύπρος βρίσκεται στη δίνη μιας νέας μεγάλης πρόκλησης. Ανεξαρτήτως αυτού, συμφωνούμε με τον Υπουργό Οικονομικών ότι «δεν μπορούμε να σκοτώσουμε τον πληθωρισμό».
Ωστόσο, σήμερα, βλέποντας την εικόνα που υπάρχει στην αγορά λέμε ότι οι τιμές πολλών προϊόντων δεν αυξάνονται μόνο λόγω πληθωρισμού, αλλά και λόγω των σπεκουλαδόρων που ωθούν αυθαίρετα τις τιμές προς τα πάνω για να κερδοσκοπίσουν οι ίδιοι.
Ενώ γνωρίζουμε ότι ο πληθωρισμός είναι κυρίως εισαγόμενος και αφορά συγκεκριμένα προϊόντα, παρατηρούμε ότι όλοι σχεδόν οι εμπορευόμενοι αυξάνουν τις τιμές τους με τη γενικόλογη τοποθέτηση ότι «όλα έγιναν φόνος, οι τιμές πήγαν στα ύψη». Αυτή η νοοτροπία αντί να διευκολύνει, δυσχεραίνει περισσότερο την προσπάθεια συγκράτησης των πληθωριστικών πιέσεων. Ακόμα και σε προϊόντα που δεν δικαιολογείται καμία αύξηση τιμών, βλέπουμε ότι έγιναν αυξήσεις και μάλιστα μεγάλες.
Το φαινόμενο δεν είναι ούτε νέο, ούτε κυπριακό. Εμφανίζεται πάντοτε διεθνώς όταν στην κοινή γνώμη περάσει η εντύπωση ότι οι τιμές ανεβαίνουν προς τα πάνω. Από τη στιγμή που οι καταναλωτές μπορούν να αποδεχθούν μια αυξημένη τιμή, οι εμπορευόμενοι το εκμεταλλεύονται και οι σπεκουλαδόροι κερδοσκοπούν. Αυτό, όμως, είναι η χειρότερη πρακτική εάν θέλουμε να συγκρατήσουμε τον πραγματικό πληθωρισμό και να αποφύγουμε αρνητικές παρενέργειες ως οικονομία.
Σίγουρα, η κυβέρνηση δεν μπορεί δια διατάγματος ή δια εντολής να σταματήσει αυτό το φαινόμενο, ούτε να κλείσει το στόμα αυτών που διαλαλούν την ακρίβεια της αγοράς.
Μπορεί, όμως, να λάβει μέτρα για να σταματήσει την εκμετάλλευση των καταναλωτών από τις αυθαίρετες αυξήσεις στις τιμές. Αυτό μπορεί να το κάνει με το να επιβάλει ανώτατα ύψη τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης και σε προϊόντα που δεν επηρεάζονται από τις αιτίες που προκαλούν αύξηση στον πληθωρισμό. Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει να διαχωριστούν τα προϊόντα, να διακριβωθούν οι τιμές πώλησης τους, να εξεταστεί πόσα χρεώνουν οι παραγωγοί, πόσα οι μεσάζοντες, πόσα οι έμποροι, κλπ.
Όλα αυτά απαιτούν έρευνα, λεπτομερή στοιχεία και σχολαστική εργασία. Και επειδή στην Κύπρο αποκλείεται να γίνει κάτι τέτοιο, θα συνεχίσουμε να είμαστε έρμαιο αυθαίρετων αυξήσεων στις τιμές πολλών προϊόντων.
Η κυβέρνηση θα πρέπει εκτός των αντιπληθωριστικών μέτρων που έλαβε ή προτίθεται να λάβει, να αντιμετωπίσει και τους σπεκουλαδόρους που φουσκώνουν τις τιμές πέραν των κανονικών ή αδικαιολόγητα. Ενώ δεν μπορεί να σκοτώσει τον πληθωρισμό, ας φροντίσει να περιορίσει τη σπέκουλα που ανατροφοδοτεί τις αυξήσεις στις τιμές. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με το να στείλει τα σωστά μηνύματα στην αγορά.
Ι. Ιωσήφ
