Του Μιχάλη Ψύλου
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να επιβάλουν νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά παραμένουν διχασμένες ως προς το αν θα συμπεριλάβουν και τις προμήθειες φυσικού αερίου. Αντιδρούν κυρίως η Γερμανία, η Ιταλία και η Αυστρία, που είναι εξαρτημένες σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο και κινδυνεύουν να υποστούν ακόμη πιο σοβαρές οικονομικές συνέπειες.
Το κλίμα έχει αλλάξει πάντως μετά την τραγωδία της Μπούτσα, με αποτέλεσμα οι πιέσεις για νέες κυρώσεις κατά της Μόσχας να έχουν αυξηθεί. Άλλωστε, τα μέτρα που έχουν επιβληθεί μέχρι σήμερα κατά της Ρωσίας, δεν έχουν οδηγήσει στην οικονομική κατάρρευση που οραματίζεται η Δύση.
Αντίθετα, το ρούβλι έχει ανακάμψει μετά την αρχική κατάρρευση. Πολλές χώρες στη Δύση αναζητούν τώρα τρόπους για το πώς θα σταματήσει η πληρωμή κάθε ημέρα στη Μόσχα ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, που απαιτούνται για την εξασφάλιση ενεργειακών πηγών από τη Ρωσία. Η Κομισιόν προτείνει μεν εμπάργκο στον ρωσικό λιθάνθρακα, αλλά και σε αυτό πρέπει να υπάρξει η ομόφωνη άποψη των 27. Και ουδείς γνωρίζει αν ο σύμμαχος της Μόσχας, Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, που επανεξελέγη την περασμένη Κυριακή, θα ασκήσει βέτο.
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι το μόνο που μπορούν να κάνουν ακόμη οι 27 ως μέσο πίεσης στη Μόσχα, είναι το εμπάργκο άνθρακα και πετρελαίου, ελπίζοντας ότι θα βρουν εναλλακτικές πηγές. Είναι όμως σχεδόν απίθανο να συμφωνήσουν σε εμπάργκο στο φυσικό αέριο. Το Γερμανικό “nein” θα είναι πολύ ισχυρό και μάλλον αρκεί για να κοπεί με μαχαίρι κάθε συζήτηση. Άλλωστε, ενεργειακή μετάβαση και ανεξαρτησία της ΕΕ είναι αδύνατον να γίνει άμεσα.
Χρειάζονται επενδύσεις και πολυετείς συμβάσεις με άλλους προμηθευτές ενέργειας. Η συνεργασία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για την προμήθεια αμερικανικού LNG, είναι σταγόνα στον ωκεανό. Χωρίς να ξεχνάμε επίσης ότι οι προμήθειες LNG με δεξαμενόπλοια ωφελούν την Ουάσιγκτον, δημιουργώντας ασυμμετρίες μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
Αναγκαία η αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας και για το 2023
Δεν είναι άλλωστε μόνο η ενεργειακή εξάρτηση, αλλά και οι ολέθριες επιπτώσεις που θα προκαλούσε κάτι τέτοιο στην άνοδο του πληθωρισμού και το φρενάρισμα στην ανάπτυξη. Η συνεχής αύξηση του πληθωρισμού έχει μια πολύ συγκεκριμένη δυναμική: Πηγάζει από την αγορά ενέργειας, χωρίς φυσικά να ξεχνάμε και την κερδοσκοπία, που συμβάλλει επίσης στην άνοδο των τιμών.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που ακόμη και η Ολλανδία-η πιο «φειδωλή» χώρα της ΕΕ σε ότι αφορά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και των ελλειμμάτων, έφτασε να προτείνει παράταση της αναστολής των αυστηρών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και για το 2023.
Οι ρεαλιστές διαβάζουν, άλλωστε, τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα πράγματα για την ευρωπαϊκή οικονομία, δεν είναι ιδιαίτερα ρόδινα. Οι επώδυνες επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στις προοπτικές ανάπτυξης στην ΕΕ, εξαλείφουν τυχόν επιφυλάξεις που είχαν κυρίως οι χώρες του Βορρά για την αναστολή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας για το επόμενο έτος.
Με δεδομένο ότι η ΕΕ εισέρχεται σε μια νέα φάση σύγκρουσης με τη Μόσχα λόγω του Ουκρανικού, είναι σημαντικό να ενεργοποιηθεί μια ζώνη προστασίας, ένα ανάχωμα, όσο το δυνατόν ψηλότερο και πιο ισχυρό από την Κομισιόν και την ΕΚΤ. Μήπως και μετριαστούν οι επιπτώσεις του πολέμου και η σχετική αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης.
