Η αιτία του πολέμου στην Ουκρανία δεν ήταν η ενέργεια, αλλά οι γεωπολιτικοί φόβοι του Πούτιν από τυχόν μετατροπή της γειτονικής του Ουκρανίας σε χώρα του ΝΑΤΟ. Με αυτό το σκεπτικό, ο Ρώσος Πρόεδρος έδωσε την εντολή και άρχισε ο καταστροφικός πόλεμος στην ανατολική Ευρώπη.
Τώρα, μετά την πολυήμερη συνέχιση του πολέμου και τα στρατιωτικά και οικονομικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζει η Μόσχα, ο Πούτιν εργαλιοποιήσε την ενέργεια, πατώντας το κουμπί του φυσικού αερίου.
Με προχθεσινή απόφαση του, ζητά όπως οι αποπληρωμές φυσικού αερίου που διαθέτει η χώρα του στην Ευρώπη γίνονται σε ρούβλι, αντί σε δολάρια ή ευρώ. Τι σημαίνει αυτή η απόφαση; Βασικά οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να μετατρέπουν τα χρήματα τους πρώτα σε ρούβλι και μετά να αποπληρώνουν τη Ρωσία για το φυσικό αέριο που τους πουλά. Προφανής στόχος του Πούτιν να στηρίξει το ρωσικό νόμισμα, το οποίο κατά τη διάρκεια του πολέμου εγκαταλήφθηκε από πολλούς. Ήδη, μόλις ανακοινώθηκε αυτή η απόφαση, το ρωσικό νόμισμα σημείωσε άνοδο κατά 5.5%, κάτι που θα διαφανεί κατά πόσον θα έχει διάρκεια.
Παράλληλα, η απόφαση αυτή φαίνεται να αποτελεί και μία απάντηση του Πούτιν στις αυστηρές κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία. Η Ευρώπη και γενικά η Δύση φαίνεται να βρέθηκαν προ εκπλήξεως από την απόφαση του Πούτιν και τώρα αναζητούν το αντίδοτο. Ήδη, γίνεται λόγος για μεταφορά φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα η Ε. Ένωση προσπαθεί να εγκαθιδρύσει μηχανισμούς για κοινή εισαγωγή φυσικού αερίου, ώστε να αποφεύγονται οι κερδοσκοπικές κινήσεις εμπόρων και άλλων μεσολαβητών, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να χρυσοπληρώνει τα ενεργειακά προϊόντα.
Όλα αυτά δείχνουν ότι η ενέργεια γίνεται εργαλείο στα χέρια του κύριου πρωταγωνιστή του πολέμου, δηλαδή του Πούτιν. Χρησιμοποιεί το αέριο για να πιέσει την Ευρώπη, ώστε να σταματήσει να του επιβάλλει κυρώσεις ή να υποστηρίζει την Ουκρανία. Με μαθητικό τρόπο, αυτή η διάσταση του πολέμου θα έχει τρομερά αρνητικές επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή οικονομία. Εργοστάσια θα αναγκαστούν να μειώσουν ή να σταματήσουν την παραγωγή τους, το κόστος της ενέργειας θα εκτοξευθεί στα ύψη, θα συμπιεστεί το εισόδημα των νοικοκυριών και γενικά θα υπάρξει μια πλήρης ανατροπή των ενεργειακών ισορροπιών στην Ευρώπη και ίσως στον πλανήτη.
Οι εξελίξεις αυτές είναι πολύ σοβαρές και έμμεσα θα μας επηρεάσουν κι΄ εμάς στην Κύπρο. Ήδη, καταβάλλουμε πολύ περισσότερα χρήματα για την αγορά πετρελαϊκών προϊόντων. Όλοι έχουμε αισθανθεί την άνοδο των τιμών των καυσίμων και του πετρελαίου θέρμανσης.
Από την άλλη πλευρά, οι κινήσεις του Πούτιν με όπλο την ενέργεια, βοηθούν όλους να κατανοήσουν ότι η Ευρώπη πρέπει να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία. Η διαπίστωση αυτή, που κερδίζει συνεχώς έδαφος στη Δύση, διευκολύνει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κύπρου (και άλλων χωρών της περιοχής μας) για να εγκαταστήσουν τους απαραίτητους μηχανισμούς για διοχέτευση φυσικού αερίου από τη ΝΑ Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Οι σχεδιασμοί για τον EastMed, τον Euroasia και άλλους προβάλλονται ως μια λύση για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Με δεδομένο ότι και οι ποσότητες φυσικού αερίου που εντόπισε το γεωτρύπανο της ExxonMobil στο οικόπεδο 10 θα είναι ικανοποιητικές (δεν αναφέρθηκε ακόμα αριθμός), η Κύπρος, μαζί με την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, μπορούν να αποτελέσουν τη διέξοδο για τους Ευρωπαίους.
Αυτή τη στιγμή κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει. Όμως, οι ενδείξεις είναι ότι αφ΄ ενός πάμε για μεγάλη ενεργειακή και κατ΄ επέκταση οικονομική κρίση και αφ΄ ετέρου ότι διανοίγονται προοπτικές για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της χώρας μας. Πως θα διαχειριστούμε αυτές τις δύο όψεις της κρίσης θα εξαρτηθεί και από εμάς…
Ι. Ιωσήφ
