Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 26 Φεβρουαρίου, έχουν αναφερθεί πέντε θάνατοι Ρώσων στρατηγών, αριθμός ο οποίος εφόσον επιβεβαιωθεί από το Κρεμλίνο δεν είναι μικρός, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ρόλος τους είναι να διοικούν και να επιβλέπουν τη στρατηγική αντί να διεξάγουν τακτικές ενέργειες στο έδαφος. Συγκρτικά, ο συνολικός αριθμός των Αμερικανών στρατηγώνπου σκοτώθηκαν το διάστημα μεταξύ 1965 και 1975 στο Βιετνάμ ήταν μόλις 12. Γιατί επομένως η Ρωσία έχει χάσει πέντε σε ένα μήνα;
Το Conversation επιχειρεί να απαντήσει:
1. Οι Ουκρανοί έχουν μελετήσει τις ρωσικές δυνάμεις και στοχεύουν ως τακτική τους ανώτερους διοικητές με σκοπό να διαταραχθεί το δίκτυο διοίκησης και ελέγχου των εχθρών τους.
Οι ουκρανικές δυνάμεις γνωρίζουν την προσέγγιση που έχουν υιοθετήσει οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις από το 2001, μεγάλο μέρος της οποίας βασίζεται στη διεθνή ανάλυση που διενεργείται από τις υπηρεσίες των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Το άκαμπτο ιεραρχικό της σύστημα, το οποίο εποπτεύεται από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, καταδικάζει τους κατώτερους βαθμούς σε μια κατάσταση διαρκούς φόβου, με μικρό περιθώριο για ανεξάρτητη σκέψη ή λήψη αποφάσεων. Ο Πούτιν διαχειρίζεται τον στρατό με τον ίδιο σχεδόν τρόπο όπως και το ευρύτερο ρωσικό κράτος, επιλέγοντας άτομα που του είναι πιστά και όχι άτομα που διαθέτουν τα προσόντα για τη θέση.
2. Η διαφθορά φέρνει πολλούς ακατάλληλους στο στρατό.
Μια πρόσφατη έκθεση, που δημοσιεύθηκε με αφορμή τον δείκτη Διεθνούς Κυβερνητικής Αμυντικής Ακεραιότητας, εντόπισε ότι ο ρωσικός στρατός είχε υψηλό κίνδυνο διαφθοράς «λόγω της εξαιρετικά περιορισμένης εξωτερικής εποπτείας των πολιτικών, των προϋπολογισμών, των δραστηριοτήτων και των εξαγορών αμυντικών ιδρυμάτων». Η έκθεση τόνισε επίσης την έλλειψη διαφάνειας στις προμήθειες και την έκδοση αμυντικών συμβάσεων, με βαθμολογία μόνο 36 στα 100 σε αυτήν την κατηγορία. Η πίστη στον Πούτιν μπορεί να προσέφερε στους ανώτερους ηγέτες μια θέση στον στενό κύκλο, αλλά αυτό έγινε σε βάρος του προσωπικού που υπηρετούν. Αντίστοιχος βαθμός διαφθοράς παρατηρείται στον τομέα των δημόσιων προμηθειών.
Οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις την περασμένη δεκαετία απέτυχαν να επιβάλουν μια σαφή ατζέντα ανάπτυξης και αντίθετα επέτρεψαν σε πολλές από τις στρατιωτικές μονάδες να καταστούν χαμηλού επιπέδου και ελάχιστα εκπαιδευμένες. Μια πρόσφατη αξιολόγηση αμυντικών πληροφοριών των ΗΠΑ αναφέρει ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν πουλήσει μεγάλο μέρος από τον καλύτερο εξοπλισμό τους κατά τους πρώτους μήνες της ανάπτυξής τους στα ουκρανικά σύνορα το 2021, λόγω κακών αμοιβών και συνθηκών.
Κατά μέσο όρο, οι Ρώσοι επαγγελματίες στρατιώτες κατώτερων βαθμών κερδίζουν 480 δολάρια το μήνα, ενώ οι αντίστοιχοι στον ουκρανικό στρατό λαμβάνουν τριπλάσιο ποσό. Η κατανομή μεταξύ αμοιβής, συνθηκών εργασίας και ηθικού θα μπορούσε να παίξει μεγάλο ρόλο στον καθορισμό της έκβασης αυτής της σύγκρουσης.
3.Η εγγύτητα στην πρώτη γραμμή στην οποία φαίνεται να επιχειρούν οι Ρώσοι στρατηγοί.
Οι ανώτεροι διοικητές ιστορικά ήταν ανέκαθεν εκτεθειμένοι στο να γίνουν στόχοι στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, αυτό που διαφέρει μεταξύ αυτής της σύγκρουσης και όσων έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν είναι η εγγύτητα στην πρώτη γραμμή στην οποία φαίνεται να επιχειρούν Ρώσοι στρατηγοί. Η έλλειψη εμπιστοσύνης που έχουν στις γραμμές επικοινωνίας τους και στα πρότυπα των διοικητών στο πεδίο – αποτέλεσμα χρόνιων επιπέδων διαφθοράς – παρέχει σαφείς ευκαιρίες στον ουκρανικό στρατό να χτυπήσει τους λίγους ικανούς στρατιωτικούς ηγέτες.
Η Ουκρανία από την άλλη έχει αρκετές καλά εξοπλισμένες μονάδες μάχης που θα μπορούσαν να εκτελούν εξειδικευμένες αποστολές, επομένως φαίνεται ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε ευκαιρία για να στοχοποιηθεί η ηγεσία, με στόχο να διαταραχθούν οι γραμμές επικοινωνίας, να προκληθεί σύγχυση και να επιβραδυνθεί η ρωσική προέλαση.
Η απώλεια διοικητών είναι επίσης εξαιρετικά συμβολικό επίτευγμα για τον ουκρανικό στρατό, καθιστώντας σαφές Ρώσους ότι οι εχθροί τους μπορούν να στοχεύσουν με ευκολία την ανώτερη ηγεσία. Είναι ένα ξεκάθαρο σύμβολο ενός αδύναμου και ανίκανου συστήματος επικοινωνίας που αναγκάζει τους στρατηγούς να περάσουν από τη στρατηγική λήψη αποφάσεων στην τακτική λήψη αποφάσεων. Στο μεταξύ, όσο πιο αργή γίνεται η προέλαση, τόσο περισσότερο χρόνο έχει η ουκρανική διοίκηση για να προετοιμάσει τα αστικά κέντρα της για τις ρωσικές δυνάμεις που κινούνται προς αυτά.
