Της Κατερίνας Κοκκαλιάρη
Ραντεβού στην Κωνσταντινούπολη την Κυριακή δίνουν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την ελληνική πλευρά να ανακοινώνει και επίσημα το γεύμα των δύο ηγετών. Πρόκειται για μία συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί μέσα σε ένα νέο σκηνικό που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι δύο ηγέτες καλούνται να συζητήσουν τα νέα δεδομένα στη διεθνή σκηνή.
«Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία για τον κόσμο, οι δύο χώρες, παρά τις διαφορές μας, αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις σε μια σειρά από ζητήματα. Προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν στη λογική του να λύσουμε προβλήματα και όχι να προσθέσουμε και άλλα» σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου. Προσέθεσε πως ο πρωθυπουργός θα προσέλθει στην συνάντηση «με θετική διάθεση, επικεντρώνοντας στην ουσία και όχι στη ρητορική, χωρίς ψευδαισθήσεις και φυσικά χωρίς διαφοροποιήσεις από τις σταθερές και καθαρά διατυπωμένες θέσεις της Ελλάδος, θέσεις οι οποίες εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο».
Στην κυβέρνηση αναγνωρίζουν πως με μία συνάντηση δεν μπορούν να λυθούν όλα τα ζητήματα και οι μεγάλες διαφορές που υπάρχουν, προεξάρχοντος του ζητήματος της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Ωστόσο, το τετ α τετ των δύο ηγετών θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση του κλίματος, εφόσον βέβαια η Άγκυρα συνειδητοποιήσει πως η αναθεωρητική ρητορική δεν μπορεί να βρει υποστηρικτές στη διεθνή σκηνή.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι πώς θα κινηθεί το επόμενο διάστημα η τουρκική πλευρά, η οποία επιχειρεί να βάλει τη δικιά της ατζέντα στο τραπέζι του διαλόγου. Είναι χαρακτηριστικό πως ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος AKP στην Τουρκία Ομέρ Τσελίκ έσπευσε να μιλήσει για μεγάλο «φάκελο» στις συζητήσεις των δύο χωρών. Μάλιστα έριξε …λάδι στη φωτιά, μιλώντας μεταξύ άλλων για την υφαλοκρηπίδα, τη στρατικοποίηση των νησιών, το μεταναστευτικό, ακόμα και για τη «γαλάζια πατρίδα».
Για «χιλιοειπωμένα πράγματα που έχουν απαντηθεί από την ελληνική πλευρά» έκανε χαρακτηριστικά λόγο ο κ. Οικονόμου, σημειώνοντας πως «δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση και ατζέντα συζήτησης». Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν πως «ζούμε σε έναν νέο κόσμο» και αναθεωρητικές απόψεις δεν θα βρουν υποστηρικτές στη διεθνή σκηνή. Οι ίδιες πηγές προσθέτουν πως ο διάλογος είναι χρήσιμος, αλλά «δεν θα γίνουν εκπτώσεις στις θέσεις μας».
Να σημειωθεί πως πρόκειται για την τέταρτη συνάντηση των δύο ηγετών τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη συνάντηση είχε γίνει τον Σεπτέμβριο του 2019 στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και είχε περισσότερο διερευνητικό χαρακτήρα. Τον Δεκέμβριο του 2019 ακολούθησε ένα δεύτερο ραντεβού, ωστόσο το κλίμα ήταν βαρύ, καθώς είχε προηγηθεί η υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Το τρίτο τετ α τετ των δύο ανδρών έγινε τον Ιούνιο του 2021 στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και ενώ είχαν προηγηθεί τα γεγονότα στον Έβρο το 2020. Μάλιστα, της συνάντησης αυτής ακολούθησε ένα δύσκολο καλοκαίρι εξαιτίας των κινήσεων του Oruc Reis. Τώρα μένει να φανεί πώς θα εξελιχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά από το γεύμα στην Κωνσταντινούπολη.
Οι διπλωματικές κινήσεις Αθήνας και Άγκυρας
Ρόλο μεσολαβητή ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο επιδιώκει να παίξει η τουρκική πλευρά, λόγω των στενών δεσμών που διατηρεί και με τις δύο πλευρές. Όταν «πιέστηκε» από την κατάσταση, η τουρκική πλευρά τάχθηκε στο πλευρό της Δύσης, χωρίς όμως να καίει τις γέφυρές της με τη Μόσχα.
Χθες ο υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανακοίνωσε ότι οι ομόλογοί του από τη Ρωσία Σ. Λαβρόφ και την Ουκρανία Ντ. Κουλέμπα θα συμμετάσχουν στο διπλωματικό φόρουμ της Αττάλειας. Εκεί θα υπάρξει μία συνάντηση των υπουργών Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά και του κ. Τσαβούσογλου.
Ουσιαστικά το τελευταίο διάστημα είναι σε εξέλιξη μια προσπάθεια της Τουρκίας να παίξει έναν ρόλο μεσολάβησης. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε πρόσφατα επικοινωνίες τόσο με τον Ουκρανό πρόεδρο Β. Ζελένσκι, όσο και με το Ρώσο πρόεδρο Β. Πούτιν.
Την ίδια στιγμή, οι εξελίξεις στο Ουκρανικό, αλλά και περιφερειακά ζητήματα βρίσκονται στο επίκεντρο των επαφών του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο οποίος χθες βρέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και σήμερα στην Αυστρία. Ειδικότερα στη Βιέννη ο Έλληνας υπουργός θα έχει τετ α τετ με τη γενική γραμματέα του ΟΑΣΕ, Χέλγκα Μαρία Σμιτ, και συνάντηση με τον Αυστριακό ομόλογό του, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ. Κατόπιν, ο υπουργός Εξωτερικών πρόκειται να συναντηθεί με την πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου, Ρέντι Βάγκνερ, καθώς και με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και πρόεδρο της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Αυστριακού Κοινοβουλίου, Ράινχολντ Λοπάτκα.
