Το τραγικό περιστατικό με τον θάνατο ενός 22χρονου φοιτητή, ο οποίος έχασε τη ζωή του την περασμένη Κυριακή όταν καταπλακώθηκε από τοίχο παλιού κτιρίου στο κέντρο της Λάρισας, ανοίγει για μια ακόμη φορά τη συζήτηση για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια-«νάρκες» σε διάφορες περιοχές της χώρας αλλά και στο κέντρο της Αθήνας.
Παλιά κτίρια στέκουν σαν… φαντάσματα ανάμεσα σε σύγχρονες πολυκατοικίες και κτίσματα. Πολλά από αυτά κουβαλούν περισσότερο από έναν αιώνα ζωής. Και μπορεί δεκαετίες πριν να ήταν κτίρια «ζωντανά» και κατοικήσιμα, πλέον τα περισσότερα είναι άκρως επικίνδυνα και αποτελούν παγίδες για περαστικούς και περιοίκους.
Στον Δήμο Αθηναίων τα κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί εγκαταλελειμμένα και δεν είναι σε χρήση φτάνουν τα 1.500 και είναι διασκορπισμένα στις επτά δημοτικές κοινότητες, με την πλειονότητά τους, βέβαια, να βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Τα περισσότερα δεν είναι δημοτικού ή δημόσιου χαρακτήρα, αντίθετα ανήκουν σε ιδιώτες ή ιδρύματα. Κι εκεί είναι που ξεκινούν τα περισσότερα προβλήματα.
Παρεμβάσεις και εμπόδια
Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο αντιδήμαρχος Αστικών και Κτιριακών Υποδομών και Σχεδίου Πόλεως Βασίλης Αξιώτης, η δημοτική Αρχή έχει την αρμοδιότητα να καθιστά τους κοινόχρηστους χώρους ασφαλείς. Και παρόλο που δεν μπορεί να παρέμβει στα κτίρια που δεν είναι ιδιοκτησίας του, παρεμβαίνει πραγματοποιώντας αποκλεισμούς περιμετρικά αυτών.
«Η διαδικασία που ακολουθείται είναι συγκεκριμένη: Το αρμόδιο τμήμα του δήμου πραγματοποιεί αυτοψία στο κτίριο και στην περίπτωση που διακρίνει επικινδυνότητα δίνει εντολή στα υπόλοιπα τμήματα να προχωρήσουν τις εργασίες για να μειωθεί ο κίνδυνος για περαστικούς και κατοίκους. Δεν μπορεί, όμως, ο Δήμος Αθηναίων να παρέμβει στο κέλυφος του κτιρίου». Την ώρα που δίνεται εντολή στα αρμόδια τμήματα να ξεκινήσουν οι εργασίες αποκλεισμού, αυτή κοινοποιείται και στους ιδιοκτήτες των κτισμάτων, με ταυτόχρονη παρότρυνση για αναστήλωση του κτιρίου.
Στο μεταξύ, πολλές φορές ο δήμος έχει χρειαστεί να παρέμβει και στο ίδιο το κτίριο, αυτό όμως γίνεται σε κατεπείγουσες συνθήκες. «Κάνουμε τις εργασίες ασφαλείας και το κόστος πληρώνεται από τον ιδιοκτήτη. Υπάρχει, όμως, και το ενδεχόμενο κατεδάφισης. Εάν το αρμόδιο τμήμα κρίνει πως υπάρχουν στοιχεία ετοιμορροπίας, τότε αναλαμβάνει η δευτεροβάθμια επιτροπή, με τη σύμφωνη γνώμη της οποίας, το κτίριο – εάν δεν είναι διατηρητέο – κατεδαφίζεται. Είναι μια εξαιρετικά βαριά διαδικασία». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το εγκαταλελειμμένο κτίριο επί της Αιόλου, στην πλατεία Αγίας Ειρήνης. Το 2019 τμήμα του κτιρίου κατέρρευσε και τότε σε πρώτο και δεύτερο βαθμό οι επιτροπές έκριναν πως το κτίριο θα πρέπει να κατεδαφιστεί. Ωστόσο, το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε αναστήλωση, η οποία θα περατωθεί από το ίδρυμα στο οποίο ανήκει.
Νομοσχέδιο
Η αδιαφορία των ιδιοκτητών ή η οικονομική αδυναμία πολλών να προβούν σε συντήρηση ή αποκατάσταση συμβάλλει καθοριστικά στην παγίωση της κατάστασης, με εκατοντάδες κτίσματα να στέκουν ερειπωμένα. Αυτό φαίνεται πως πρόκειται να αλλάξει με το νομοσχέδιο που αναμένεται να φέρει το υπουργείο Περιβάλλοντος και θα αφορά την αξιοποίηση των κτιρίων αυτών. Μέχρι σήμερα, άλλωστε, δεν δινόταν η δυνατότητα εκμετάλλευσης, οπότε και οι ιδιοκτήτες δεν είχαν κίνητρο για να συντηρήσουν ή να αποκαταστήσουν πλήρως τα κτίσματα.
Εν τω μεταξύ, σε ό,τι αφορά το μοιραίο για τον 22χρονο κτίριο στη Λάρισα, τοπικοί φορείς σημειώνουν ότι επρόκειτο για ένα επικίνδυνο κτίσμα για το οποίο είχαν γίνει αρκετές προειδοποιήσεις. Σύμφωνα με νεότερες μαρτυρίες, ο νεαρός φοιτητής Οικονομικών τα ξημερώματα της Κυριακής περνούσε από το εγκαταλελειμμένο κτίριο με την παρέα του ύστερα από έξοδο. Στο πέρασμά του κλώτσησε την πόρτα, με αποτέλεσμα το τοιχίο που στηριζόταν να πέσει και να τον καταπλακώσει.
