Σε μαγνητοσκοπημένη συνέντευξη που έδωσα στο ΡΙΚ και η οποία θα μεταδοθεί την ερχόμενη Τετάρτη το βράδυ από την τηλεόραση, η συνάδελφος Βίβιαν Κανάρη μου υπέβαλε μια σημαντική ερώτηση. Μιλώντας για την περίοδο πριν την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ρώτησε κατά πόσον η Κύπρος θα μπορούσε να τα καταφέρει καλύτερα, αν έμενε μόνη της, εκτός Ευρώπης. Φυσικά της απάντησα ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την Κύπρο και της παράθεσα αρκετούς πολιτικούς και οικονομικούς λόγους που το τεκμηριώνουν.
Όμως, σήμερα, βλέποντας τις εξελίξεις και σε άλλους τομείς, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν επιπρόσθετοι λόγοι που η Κύπρος δεν μπορεί να επιβιώσει μόνη της, μακριά από συμμάχους και εκτός της συνεργασίας με άλλα κράτη και ειδικά της Ελλάδας.
Μια τέτοια περίπτωση είναι η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κρήτη και το Ισραήλ στα πλαίσια του σχεδιασμού για το EuroAsia Interconnector. Η Κύπρος είναι ενεργειακά απομονωμένη και μόνο με τη σύνδεση της με άλλα γειτονικά κράτη θα μπορέσει να ξεπεράσει αυτό το πρόβλημα. Αν μάλιστα, αναλογιστούμε τη σημασία της ενέργειας σήμερα, τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι να διασυνδεθούν τα ηλεκτρικά δίκτυα Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ με χορηγία μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πρώτο στάδιο με 657 εκατ. ευρώ! Ως γνωστόν, η χορηγία που εγκρίθηκε από την Ε. Ένωση αφορά μόνο τα έργα για τη σύνδεση Κύπρου – Κρήτης με καλώδια 898 χλμ. σε βάθος μέχρι και 3000 μέτρα, κάτι που θα αποτελέσει νέο παγκόσμιο ρεκόρ για έργα αυτού του είδους.
Το ίδιο σημαντική είναι και η περίπτωση της ακτοπλοϊκής απομόνωσης της Κύπρου. Ως νησί στη μέση της Μεσογείου είμαστε αποκομμένοι ακτοπλοϊκά (με εξαίρεση την εμπορική γραμμή της Salamis προς Ελλάδα), γεγονός αρνητικό για το εμπόριο, τον τουρισμό και άλλους τομείς της οικονομίας μας. Και πάλι με χίλιες δύο προσπάθειες πήραμε το «πράσινο φως» από την Ε. Ένωση για να επιχορηγήσουμε την ακτοπλοϊκή σύνδεση μας με την Ελλάδα. Το όλο θέμα βρίσκεται στο στάδιο της επίδειξης ενδιαφέροντος από ναυτιλιακές εταιρείες για να αξιοποιήσουν τη νέα δυνατότητα, κάτι που ελπίζουμε να επιτευχθεί.
Στο ίδιο πλαίσιο, θα μπορούσαμε να περιλάβουμε και τον αγωγό EastMed, ο οποίος φαίνεται ότι θα ναυαγήσει λόγω απόρριψης του από τις ΗΠΑ. Αν η Κύπρος ήταν μέλος του ΝΑΤΟ, ίσως οι ΗΠΑ δεν θα έβλεπαν γεωστρατηγικούς κινδύνους για εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το έργο θα είχε προχωρήσει. Άλλωστε, τα χρήματα δεν θα τα έβαζαν οι ΗΠΑ, αλλά η Ευρώπη, η οποία ήταν διατεθειμένη να το κάνει.
Όμως, πέραν απ’ αυτά τα απτά παραδείγματα φανταστήκατε που θα ήταν η Κύπρος αν η Ε. Ένωση δεν μας χρηματοδοτούσε το 2013, όταν χρεοκοπήσαμε. Έστω, με αυστηρό μνημόνιο και σκληρά οικονομικά μέτρα, η Κύπρος κατάφερε και βγήκε από το τούνελ της χρεοκοπίας.
Ακόμα κάποιος θα μπορούσε να επικαλεστεί την εξέλιξη του κυπριακού από το 1960 μέχρι σήμερα. Αν η Κύπρος δεν έμενε μόνη της, προσηλωμένη στο Κίνημα των Αδέσμευτων, σήμερα ίσως να ήταν διαφορετικά τα πράγματα στο εθνικό θέμα.
Το συμπέρασμα απ’ όλα αυτά τα παραδείγματα είναι ότι η Κύπρος είναι πολύ μικρή και πολύ απομονωμένη για να παραμένει μόνη της. Ορθώς εντάχθηκε στην Ε. Ένωση και στην Ευρωζώνη, ορθώς συνάπτει ενεργειακές και άλλες συμφωνίες συνεργασίας με γειτονικά κράτη και ορθώς επιδιώκει τη συμμετοχή της σε μεγάλα περιφερειακά έργα.
Ακόμα, λέμε εμείς, ορθώς στηριζόμαστε στην Ελλάδα γι’ αυτές τις πρωτοβουλίες μας, γιατί είναι η μόνη χώρα που μας βοηθά χωρίς κερδοσκοπικά ή άλλα κίνητρα.
Η απάντηση, λοιπόν στο ερώτημα κατά πόσον η Κύπρος μπορεί να επιβιώσει μόνη της σ’ αυτό το πολυδαίδαλο και πολυσύνθετο διεθνές σκηνικό, είναι κάθετη: Όχι, δεν μπορεί! Μόνο με τη στήριξη της Ελλάδας και περιφερειακές συνεργασίες μπορούμε να αποφύγουμε τον απομονωτισμό μας και να αναπνεύσουμε τον καθαρό αέρα της Μεσογείου.
Ι. Ιωσήφ
