Η Λευκωσία καλεί την ΕΕ να διαπραγματευτεί κοινές δράσεις με τρίτες χώρες, υποστηριζόμενες επιχειρησιακά από τους οργανισμούς της Ένωσης, με στόχο την πρόληψη των πρωτογενών και δευτερογενών ροών προς την ΕΕ και την υλοποίηση περισσότερων αποτελεσματικών επιστροφών.
Τη θέση της Λευκωσίας παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής ο οποίος συμμετείχε την Παρασκευή στη Διάσκεψη για τη Διαχείριση των Συνόρων, στο Βίλνιους.
Ο κ. Νουρής είπε ότι στη Διάσκεψη έγινε μια καλά οργανωμένη προσπάθεια των κρατών μελών της ΕΕ να εξεύρουν τρόπους για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της αποτελεσματικής διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων και ότι η Κύπρος, ως κράτος μέλος της πρώτης γραμμής, χαιρετίζει αυτές τις προσπάθειες.
«Ταυτόχρονα, χαιρετίζουμε την αποτελεσματική και συντονισμένη αντίδραση της Ευρώπης στην υβριδική επίθεση κατά της ΕΕ, ενορχηστρωμένη από το καθεστώς Lukashenko, μέσω της εργαλειοποίησης των μεταναστών. Η Κύπρος αντιμετωπίζει την ίδια απειλή από την Τουρκία και ζητά από την ΕΕ να απαντήσει με την ίδια αποφασιστικότητα για τον τερματισμό αυτής της απαράδεκτης και επικίνδυνης συμπεριφοράς», είπε ο ΥΠΕΣ.
Επανέλαβε ότι τα τελευταία 5 χρόνια, η Κύπρος είναι σταθερά το κράτος μέλος με την υψηλότερο αριθμό αιτήσεων διεθνούς προστασίας σε σχέση με τον πληθυσμό της, προσθέτοντας ότι το 2021, οι παράνομες αφίξεις ανήλθαν σε 13,235 άτομα, με πάνω από το 85% των αιτούντων διεθνή προστασία να φτάνουν απευθείας από την Τουρκία ή μέσω των περιοχών, που δεν βρίσκονται υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Σήμερα το πρωί έγινε παρουσίαση της περίπτωσης της Λιθουανίας. Δυστυχώς, μπορώ να σας επιβεβαιώσω ότι το πρόβλημα είναι πολύ χειρότερο στην Κύπρο, αφού το ποσοστό των αιτητών διεθνούς προστασίας και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας φθάνει στο 4,6% του πληθυσμού. Είναι σχεδόν 50,000 άτομα», τόνισε ο κ. Νουρής.
«Η διαχείριση των συνόρων είναι ουσιαστικής σημασίας για την πρόληψη των πρωτογενών ροών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επαναλαμβάνουμε τη σταθερή θέση μας σχετικά με τη χρηματοδότηση των φυσικών φραγμών στα εξωτερικά σύνορα, ως ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη της εισροής. Στην περίπτωση της Κύπρου, το μέτρο αυτό θα πρέπει επίσης να εφαρμόζεται στην Πράσινη Γραμμή, η οποία αν και δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο, αποτελεί το κύριο σημείο εισόδου των παράτυπων μεταναστών στις περιοχές που βρίσκονται κάτω από τον αποτελεσματικό έλεγχο της Δημοκρατίας», ανέφερε στην παρέμβασή του ο ΥΠΕΣ.
Μίλησε για την ανάγκη αποτελεσματικής συνεργασίας με τρίτες χώρες, προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα τους να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα σύνορά τους και να αποτρέπουν τις αναχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και επενδύσεων για να προβλεφθούν οικονομικές ευκαιρίες στις αντίστοιχες τρίτες χώρες. Για το σκοπό αυτό, πρόσθεσε, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την εξάρθρωση των δικτύων εμπορίας προσώπων, με ενισχυμένο ρόλο για την Europol, Frontex και Eurojust.
Σύμφωνα με τον ΥΠΕΣ, θα πρέπει να επιδιωχθεί η σύναψη πρόσθετων Συμφωνιών για το καθεστώς μεταξύ της Frontex και γειτονικών χωρών, καθώς και άλλων χωρών καταγωγής ή διέλευσης, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη Μόνιμου Σώματος της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής με εκτελεστική εξουσία στο έδαφος και στα χωρικά ύδατα τρίτων χωρών.
«Στο πλαίσιο αυτό, η Κύπρος ζητά την επείγουσα σύναψη σχετικής Συμφωνίας για το καθεστώς με την Τουρκία, ως επείγουσα περίπτωση και ως προϋπόθεση για πρόσθετη στήριξη της ΕΕ προς την Τουρκία. Ενώ η υποστήριξη και η συνεργασία με βασικούς εταίρους είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία των προσπαθειών μας, η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει πλήρως όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την προώθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής Συμφωνιών Επιστροφής και Επανεισδοχής. Χρειαζόμαστε επειγόντως αυτές τις συμφωνίες, εάν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί», τόνισε.
Εξέφρασε εξάλλου λύπη γιατί η πρόταση αναθεώρησης του κώδικα Σένγκεν δεν περιέχει σχετικές διατάξεις, αν και σχεδόν τα μισά κράτη μέλη το έχουν ζητήσει γραπτώς, και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel δήλωσε σαφώς ότι πρόκειται για ένα νόμιμο αίτημα.
Κοινή δήλωση
Στη Διάσκεψη του Βίλνιους οι συμμετέχοντες κατέληξαν σε κοινή δήλωση στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι εξελίξεις στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ αποδεικνύουν την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για τη θέσπιση αποτελεσματικού ελέγχου με βάση την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων σε ολόκληρο το εξωτερικό σύνορο, μεταξύ άλλων με τη θέσπιση φυσικών φραγμών και άλλων κινητών ή σταθερών υποδομών, όπου τα κράτη μέλη το κρίνουν σκόπιμο και αναγκαίο, τηρώντας παράλληλα το διεθνές δίκαιο.
Τα μέτρα αυτά, αναφέρεται, θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται στην Πράσινη Γραμμή, στην περίπτωση της Κύπρου, αν και η Γραμμή δεν αποτελεί σύνορο. Η επαρκής χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ θα πρέπει να συμβάλει στην εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, προκειμένου να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Αναφέρεται εξάλλου ότι τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα (συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης της Κύπρου και της Πράσινης Γραμμής), καθώς και τα κράτη μέλη που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις, θα πρέπει να υποστηρίζονται και να συνδράμονται επαρκώς ώστε να είναι σε θέση να προστατεύουν τα συμφέροντα όλης της ΕΕ και να διασφαλίζουν υψηλό επίπεδο ασφάλειας για όλα τα κράτη μέλη.
Οι οργανισμοί της ΕΕ, κυρίως ο Frontex, η Europol και η EUAA, θα πρέπει να κάνουν πλήρη χρήση των εντολών τους εν προκειμένω, αντιμετωπίζοντας τις ανάγκες που προσδιορίζονται κατόπιν αιτήματος του επηρεαζόμενου κράτους μέλους.
Επιπλέον αναφέρεται ότι οι περιπτώσεις ενορχήστρωσης των μεταναστευτικών ροών από τρίτες χώρες και τρίτα μέρη, η ύπαρξη σημαντικών δευτερογενών μετακινήσεων, η κατάχρηση των συστημάτων ασύλου και η έλλειψη ενισχυμένης συντονισμένης προσέγγισης για τον έλεγχο των συνόρων σε καταστάσεις κρίσης, αποκάλυψαν κενά στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και αδυναμίες στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων με ενιαίο και βασισμένο σε αρχές τρόπο.
«Ενώ εργαζόμαστε για τις πιεστικές προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα (στην Πράσινη Γραμμή στην περίπτωση της Κύπρου), θα πρέπει επίσης να ενισχύσουμε το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου και να εντείνουμε τις εργασίες προκειμένου να μειώσουμε τα κίνητρα για παράνομη μετανάστευση, να αποτρέψουμε την κατάχρηση του συστήματος ασύλου, να αποκλείσουμε την «αγορά ασύλου» και τη χειραγώγηση ανθρώπινων ζωών από κρατικούς παράγοντες ή εγκληματικά δίκτυα, και να ανοίξουμε το δρόμο για ένα υγιές και τακτικό σύστημα, όπου τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έχουν αποτελεσματικό έλεγχο του ποιος εισέρχεται και ποιος θα παραμείνει στην ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία όσων το έχουν πραγματικά ανάγκη», αναφέρεται στην Κοινή Δήλωση.
