Φέτος, η Ευρώπη είναι το επίκεντρο όλων των αθλητικών γεγονότων. Ο κόσμος ετοιμάζεται να παρακολουθήσει θεαματικά γκολ κατά τη διάρκεια του UEFA EURO 2024, φωτοφίνις στον Ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας και στιγμές κατάκτησης χρυσών μεταλλίων στους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι.
Καθώς όμως οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να παρακολουθήσουν τα μεγαλύτερα αθλητικά γεγονότα, εκατομμύρια από αυτούς μπορεί να το κάνουν παράνομα. Σύμφωνα με μελέτη του EUIPO σχετικά με την αντίληψη, την ευαισθητοποίηση και τη συμπεριφορά των πολιτών της ΕΕ, το 12 % των πολιτών της ΕΕ έχει αποκτήσει πρόσβαση σε περιεχόμενο ή έχει παρακολουθήσει σε συνεχή ροή (live streaming) περιεχόμενο από παράνομες πηγές για αθλητικά γεγονότα. Όσον αφορά τους νέους ηλικίας 15-24 ετών, πάνω από το ένα τέταρτο (27 %) παραδέχονται ότι χρησιμοποιούν παράνομα διαδικτυακά κανάλια για την παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του EUIPO, João Negrão, δήλωσε τα εξής:
Καθώς απολαμβάνουμε τη συγκίνηση του ανταγωνισμού αυτό το καλοκαίρι, είναι εξαιρετικά σημαντικό να παίζουμε τίμια, τόσο για τους παίκτες στον αγωνιστικό χώρο όσο και για τους θεατές στο σπίτι. Τα δικαιώματα ΔΙ που κρύβονται πίσω από τις εν λόγω εκδηλώσεις προστατεύουν και αναβαθμίζουν τις εμπειρίες μας ως φίλαθλοι, στηρίζουν τους αθλητές μας και εμπνέουν τους μελλοντικούς πρωταθλητές της Ευρώπης και του κόσμου. Παρακολουθώντας τις επίσημες εκπομπές και αγοράζοντας αδειοδοτημένα προϊόντα, διασφαλίζουμε ότι τα αγαπημένα μας αθλήματα θα εξακολουθήσουν να ευδοκιμούν για τις επόμενες γενιές.
ΜΕΓΑΛΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΑΠΑΤΗ
Πέρα από τα δικαιώματα μετάδοσης των μεγάλων αθλητικών γεγονότων, η διανοητική ιδιοκτησία (ΔΙ) βρίσκεται παντού: από τους εμβληματικούς Ολυμπιακούς κύκλους, τα ονόματα και τα ομοιώματα των κορυφαίων αθλητών, μέχρι τον αθλητικό εξοπλισμό των διαγωνιζομένων, τις επίσημες μασκότ και τα αναμνηστικά των εκδηλώσεων.
Ωστόσο, όπου υπάρχουν χρήματα και εκατομμύρια θεατές και καταναλωτές, οι απατεώνες έχουν την ευκαιρία να αποκομίσουν κέρδη. Η παράνομη διαδικτυακή μετάδοση συνεχούς ροής (live streaming) επηρεάζει όλα τα είδη περιεχομένου —περιλαμβανομένων των αθλητικών διοργανώσεων— και το EUIPO εκτιμά ότι η πειρατεία σε όλα τα μέσα ενημέρωσης αποφέρει παράνομα έσοδα ύψους 1 δισ. EUR ετησίως.
Το πρόβλημα της πειρατείας ζωντανών εκδηλώσεων συνιστά υπαρξιακή πρόκληση για τη χρηματοδότηση του αθλητισμού. Τα έσοδα που προκύπτουν από τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ανακατανέμονται στο αθλητικό κίνημα και τους αθλητές στη βάση της αλληλεγγύης. Η Emma Terho, πρόεδρος της Επιτροπής Αθλητών της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, δήλωσε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του EUIPO για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας αθλητικών και άλλων ζωντανών εκδηλώσεων τον Οκτώβριο του 2023:
Εάν οι φίλαθλοι παρακολουθούν ζωντανές αθλητικές εκδηλώσεις μέσω παράνομης μετάδοσης συνεχούς ροής, τίθεται σε κίνδυνο το συνολικό μοντέλο της αλληλέγγυας χρηματοδότησης του Ολυμπιακού κινήματος. Τα δικαιώματα των μέσων ενημέρωσης θα έχαναν την αξία τους και οι δικαιούχοι των μέσων ενημέρωσης θα σταματούσαν να αποκτούν δικαιώματα μέσων ενημέρωσης με τεράστιες συνέπειες για το μοντέλο της αλληλέγγυας χρηματοδότησης ολόκληρου του Ολυμπιακού κινήματος.
Εκτός από τις αθλητικές εκπομπές, σύμφωνα με το EUIPO, ο τομέας του αθλητικού εξοπλισμού της ΕΕ αντιμετωπίζει απώλειες πωλήσεων ύψους 850 εκατ. EUR ετησίως. Στον εν λόγω αριθμό δεν περιλαμβάνονται αθλητικά είδη όπως ποδοσφαιρικές φανέλες και αθλητικά παπούτσια παραποίησης/απομίμησης, τα οποία αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των συνολικών εκτιμώμενων 12 δισ. EUR ενδυμάτων παραποίησης/απομίμησης στην Ευρώπη ετησίως.
ΣΧΕΔΟΝ ΟΙ ΜΙΣΟΙ ΝΕΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΣΕ ΣΥΝΕΧΗ ΡΟΗ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΕ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ
Η μελέτη του EUIPO για την αντίληψη της ΔΙ αποκάλυψε σημαντικές τάσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη διαδικτυακή πειρατεία ζωντανών αθλητικών εκδηλώσεων, όπου το 12 % του συνολικού πληθυσμού έχει αποκτήσει πρόσβαση σε περιεχόμενο ή έχει παρακολουθήσει σε συνεχή ροή (live streaming) περιεχόμενο από παράνομες διαδικτυακές πηγές για την παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων.
Η Βουλγαρία είναι η χώρα στην οποία η εν λόγω πρακτική είναι πιο διαδεδομένη στην ΕΕ, με το 21 % του συνόλου των ερωτηθέντων να παραδέχεται ότι έχει χρησιμοποιήσει παράνομες διαδικτυακές πηγές για να παρακολουθήσει αθλητικά γεγονότα, ακολουθούμενη από την Ελλάδα (20 %), την Ιρλανδία (19 %), την Ισπανία (19 %) και το Λουξεμβούργο (18 %).
Σύμφωνα με τη μελέτη, νεότεροι πολίτες ηλικίας 15-24 ετών ανέφεραν ότι παρακολουθούσαν παράνομα αθλητικές διοργανώσεις στο διαδίκτυο σε ποσοστό διπλάσιο του συνολικού πληθυσμού. Οι νέοι από τη Βουλγαρία είναι πιο πιθανό να συμμετέχουν σε παράνομες αθλητικές μεταδόσεις συνεχούς ροής (live streaming) με 47 %, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 27 %, και ακολουθούν η Ισπανία (42 %) και η Ελλάδα (41 %), η Σλοβενία (39 %) και η Ιρλανδία (34 %).
Σύμφωνα με τη μελέτη του EUIPO σχετικά με την παραβίαση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο, η μετάδοση συνεχούς ροής (live streaming) είναι η δημοφιλέστερη μέθοδος πρόσβασης σε παράνομο τηλεοπτικό περιεχόμενο —το 58 % της πειρατείας στην ΕΕ πραγματοποιείται μέσω συνεχούς ροής (live streaming) και το 32 % μέσωλήψης από το διαδίκτυο.
ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΨΟΥΣ 850 ΕΚΑΤ. EUR
Σύμφωνα με τον πίνακα αποτελεσμάτων για τη διανοητική ιδιοκτησία και τη νεολαία του EUIPO, κατά μέσο όρο 10% των νέων της ΕΕ ηλικίας 15-24 ετών παραδέχονται ότι αγοράζουν σκόπιμα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης αθλητικού εξοπλισμού, με το φαινόμενο αυτό να είναι πιο συχνό μεταξύ των Ελλήνων νέων —18 % των οποίων το έχουν κάνει. Αντίθετα, το 7 % των νεαρών Ευρωπαίων καταναλωτών αγόρασαν κατά λάθος προϊόντα παραποίησης/απομίμησης.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του EUIPO, ο αντίκτυπος των εν λόγω πωλήσεων προϊόντων παραποίησης/απομίμησης στην ΕΕ είναι σημαντικός και προκαλεί εκτιμώμενη συνολική απώλεια ύψους 851 εκατ. EUR ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί στο 11 % των συνολικών πωλήσεων του τομέα. Η Γαλλία, η Αυστρία και οι Κάτω Χώρες αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες χρηματικές απώλειες, οι οποίες ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ η καθεμία. Όσον αφορά τον αναλογικό αντίκτυπο, η Ρουμανία, η Λιθουανία και η Ουγγαρία πλήττονται περισσότερο, καθώς τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης αθλητικού εξοπλισμού αντιπροσωπεύουν έως και το 20 % των συνολικών απωλειών πωλήσεων σε κάθε χώρα.
Η παραποίηση/απομίμηση έχει σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Εκτός από τις απώλειες εσόδων και την καταστροφή θέσεων εργασίας, όπως αποδεικνύεται από μια άλλη πρόσφατη μελέτη του EUIPO σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο της παραποίησης/απομίμησης στους τομείς της ένδυσης, των καλλυντικών και των παιχνιδιών στην ΕΕ, οι εταιρείες υποφέρουν από τη φθορά της φήμης των εμπορικών σημάτων τους, λόγω των αντιγράφων χαμηλότερης ποιότητας, και στις ευρωπαϊκές οικονομίες διαπιστώνεται ότι αυξάνεται ο σκεπτικισμός σχετικά με την ορθότητα των επενδύσεων στην καινοτομία —μια σημαντική απειλή για τη συνέχιση της ανάπτυξης μιας υγιούς οικονομίας.
Τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης ενέχουν επίσης σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών και δεν συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την υγεία, την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Όπως επισημαίνεται στη μελέτη του EUIPO και του ΟΟΣΑ για τα επικίνδυνα εμπορεύματα, τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης αθλητικού εξοπλισμού μπορεί να αποτύχουν σε κρίσιμες στιγμές και να περιέχουν επίσης τοξικά ή επικίνδυνα συστατικά.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Οι πειρατές ζωντανών εκδηλώσεων διαθέτουν διάφορες μεθόδους για την προώθηση μη εξουσιοδοτημένου περιεχομένου στο διαδίκτυο, περιλαμβανομένων παράνομων υπηρεσιών συνδρομής και ανοικτών συνεχών ροών (live streaming) στο διαδίκτυο που τροφοδοτούνται από διαφημιστικά έσοδα. Οι εν λόγω φορείς χρησιμοποιούν εξελιγμένες τεχνικές για να παρακάμψουν την ανίχνευση, συχνά αξιοποιώντας νόμιμες υπηρεσίες διανομής περιεχομένου. Ακόμη και στην περίπτωση γεγονότων που μεταδίδονται σε κανάλια ελεύθερης πρόσβασης, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες ή οι τελικοί γύροι των πρωταθλημάτων της UEFA, η διαδικτυακή πειρατεία συνεχίζεται.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι χώρες και τα ενδιαφερόμενα μέρη καταπολεμούν την πειρατεία των ζωντανών εκδηλώσεων, με βάση κανονισμούς και τεχνολογία για τον αποκλεισμό παράνομων διαδικτυακών υπηρεσιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει δύο συστάσεις: μία σχετικά με την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας αθλητικών και άλλων ζωντανών εκδηλώσεων, η οποία δημιούργησε ένα δίκτυο ειδικών εθνικών διοικητικών αρχών, και μία σχετικά με την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης μέσω της ενίσχυσης της επιβολής της νομοθεσίας και της ευαισθητοποίησης, στην οποία συμβάλλει το EUIPO μέσω προσπαθειών διάδοσης, υλοποίησης και παρακολούθησης.
Επιπλέον, οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της πειρατείας περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να βρουν νόμιμο ψηφιακό περιεχόμενο. Το Agorateka του EUIPO είναι ένα εργαλείο που βοηθά τους θεατές να εντοπίζουν νόμιμες προσφορές για διαδικτυακό περιεχόμενο, περιλαμβανομένων των αθλητικών γεγονότων.
ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Μέσω της επιχείρησης «Fake Star» —μιας πρωτοβουλίας που στοχεύει εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης που παραβιάζουν γνωστά εμπορικά σήματα, οι αστυνομικές αρχές σε ολόκληρη την Ευρώπη εντόπισαν και κατάσχεσαν 8 εκατομμύρια πολυτελή και αθλητικά εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης, περισσότερα από τα μισά από τα 14 εκατομμύρια προϊόντα παραποίησης/απομίμησης που κατασχέθηκαν το 2023. Τα αθλητικά εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης περιλάμβαναν υφάσματα, υποδήματα, ετικέτες, δερμάτινα είδη και αξεσουάρ ένδυσης παραποίησης/απομίμησης, περιλαμβανομένων αθλητικών υποδημάτων και ενδυμάτων, με εκτιμώμενη λιανική αξία 120 εκατ. EUR. Η επιχείρηση οδήγησε στη σύλληψη 264 ατόμων σε σχέση με τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εντοπίστηκαν 552.611είδη υποδημάτων, 1.140.343αθλητικά ενδύματα και 5.497.460 ετικέτες παραποίησης/απομίμησης με λογότυπα. Οι κατασχέσεις επιβεβαιώνουν ότι πολλά από τα τελικά προϊόντα παραποίησης/απομίμησης τελειοποιούνται στην Ευρώπη, όπου τα λογότυπα παραποίησης/απομίμησης εφαρμόζονται σε προϊόντα χωρίς ετικέτα. Κατά την αποκάλυψη κυκλωμάτων παραποίησης/απομίμησης, η επιχείρηση αποκάλυψε και άλλα σοβαρά εγκλήματα, όπως το οργανωμένο έγκλημα, η παράνομη διακίνηση μεταναστών, η απάτη και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Η επιχείρηση «Fake Star» διεξάγεται υπό την ηγεσία της Ισπανίας (Policía Nacional) και με τη συνδιοίκηση της Ελλάδας (Ελληνική Αστυνομία), υπό το συντονισμό της Europol , με την ενεργή συμμετοχή οργανισμών και αρχών από 18 χώρες.
